გიორგი I (საქართველოს მეფე)

დაიბადა ქუთაისში. 998 ან 1002 წელს; საქართველოს მეფე 1014-1027წწ., გაერთიანებული საქართველოს პირველი დიდი მეფის ბაგრატ III-ის ძე; გამეფებისთანავე მცირეწლოვან მეფეს დიდგვაროვანი აზნაურები აუჯანყდნენ და კახეთ-ჰერეთი საქართველოს ჩამოაშორეს; გიორგი I-მა ისარგებლა იმით, რომ ბიზანტიის იმპერატორი ბასილი II ბულგარელებს ეომებოდა, 1014-1016წწ. შეიჭრა ტაოში დაიბრუნა იგი; 1019 წელს ბასილი II-მ ბულგარელებთან ომი დაამთავრა და გიორგი I-ს სადავო ტერიტორიის დაცლა მოსთხოვა; გიორგი I-მა კარგად იცოდა, თუ რაოდენ ძნელი იქნებოდა ბრძოლა ბასილი II-ის წინააღმდეგ და საომრად დიდი მონდომებით დაიწყო მზადება; მან თხოვნით მიმართა ბიზანტიის მოწინააღმდეგეს, ეგვიპტის სულთანს ალ-ჰაქიმს და ერთობლივი საომარი ოპერაციები შესთავაზა, მაგრამ სულთნის მოულოდნელი გარდაცვალების გამო ეს კავშირი ვერ განხორციელდა; ბიზანტიასთან ომში გიორგი I-ის მოკავშირეები იყვნენ კახეთ-ჰერეთი, მეზობელი სომეხი მეფეები: ანისის მეფე იოანე სუმბატი და მისი ვასალი ვანანდის სამეფო, ვასპურაკანის მეფე სენექერიმი; 1021 წელს ბიზანტიის ჯარი საქართველოში შემოიჭრა; ქართველები რამდენჯერმე დამარცხდნენ; გიორგი I იძულებული გახდა თრიალეთში გადასულიყო, სადაც მაშველი ჯარი დახვდა; კეისარი მოერიდა ომის გაგრძელებას, დასაზამთრებლად ქალდიაში(ტრაპიზონის მახლობლად) წავიდა და საქართველოში ახალი ლაშქრობისთვის სამზადისს შეუდგა; გიორგი I-მა საზავო მოლაპარაკება გამართა, ამასთანავე ხელსაყრელ მომენტს უცდიდა ომის გასაახლებლად; ამ დროს ბიზანტიასში იმპერატორის წინააღმდეგ აჯანყება დაიწყო ნიკიფორე ფოკას და ქსიფეს მეთაურობით; გიორგი I-მა კავშირი დაამყარა მათთან და უარი განაცხადა ბიზანტიასთან არახელსაყრელი ზავის დადებაზე, მაგრამ აჯანყება დამარცხდა და მასში ქართველთა მონაწილეობაც გამჟღავნდა; კეისარმა კვლავ მოსთხოვა გიორგი I-ს სადავო ტერიტორიების დაცლა; საქართველოს მეფემ ბასილის მოთხოვნა არ დააკმაყოფილა; მან გაანაახლა საზავო მოლაპარაკება და თან ბრძოლისათვის მზადება, მაგრამ ბასილი II-მ დაასწრო ბძოლის დაწყება; თავდაპირველად უპირატესობა გიორგი I-ის მხარეზე იყო, საბოლოოდ კი ქართველები დამარცხდნენ; 1022-1023წწ. გიორგი I დათანხმდა ზავის მძიმე პირობებზე; სადავო ტერიტორია ისევ ბიზანტიამ მიიტაცა, ტახტის მემკვიდრე ბაგრატი 3 წლით მძევლად გაიგზავნა კონსტანტინოპოლში; საქართველომ დაკარგა ე. წ. დავით III კურაპალატის მემკვიდრეობა; როგორც ჩანს გიორგი I ემზადებოდა რევანშისათვის 1025 წელს გამომჟღავნდა ვასკურაპანის მმართველის ნიკიფორე კომნენოსის შეთქმულება იმპერატორის წინააღმდეგ, რომლის მონაწილეც გიორგი I იყო; გიორგი I-ის მეფობის დროს საომარ ოპერაციებთან ერთად მიმდინარეობდა მნიშვნელოვანი სამშენებლო სამუშაოები, აიგო მცხეთის სვეტიცხოვლის ტაძარი.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2. - თბ., 2012. - გვ.16