იოანე ბერაი

X საუკუნის ­ქარ­თვე­ლი კალიგრაფი; აღიზარდა და მოღვაწეობდა შატბერდის მონას­ტერში; პარხლის ­ოთხთავისა და შატბერდის კრებულის გადამწერი; პარხლის ოთხთავი (22,9 სმ × 19,9 სმ, 259 ფურცელი, ეტრატი) გა­და­წე­რი­ლია 973 წელს; ნაწერი შესრულებულია მრგლოვანით, ორ სვეტად, სეპიის (ღია ყავისფერი) ფერი მელნით; ყოველი თავის დასაწყისში სინგურის სათაურები და ინიციალებია, ხოლო თავსა და ზოგიერთი მუხლის ბოლოს – სინგურისავე წვრილი ჯვრებია, რი­თაც კალიგრაფი ხელნაწერს უფრო საზეიმო იერს ანიჭებს. შატბერდის კრებული (973–976) განსაკუთრებით მნიშვ­ნე­ლო­ვა­ნი ძეგლია თავისი მდიდარი შინაარსის გამო. იგი შეიცავს უძვირფასეს ქართულ საისტორიო წყა­როს – "ქართლის მოქცევის" მატიანეს, გრიგოლ ნოსელის, ეპიფანე კვიპრელისა და ბასილი კესარიელის თხზულებებს, დავითის ფსალმუნებს და სხვა; იგი საშუალო ზომის სქელი წიგნია (28,0 სმ. × 22,0 სმ, 286 ფურცელი, ეტრატი). კრებულის 126 ფურცელი ასომთავრულითაა გა­და­წე­რი­ლი ორ სვეტად, ყავისფერი მელნით და ერთი ხელითაა შესრულებული; შემდეგ ნუსხური უშუალოდ აგრძელებს მთავრულს. აქ სამი ხელი გაირჩევა (ალბათ, ამ ნაწილის გადაწერაში იოანეს ძმა და ბიძა – მიქაელ მოდრეკილი – მონაწილეობდნენ). შატბერდის კრებულის გაფორმება მარტივი და უპრეტენზიოა. იოანე ბერაი თავისი დროის შე­სა­ნი­შნა­ვი კალიგრაფი იყო.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ. IV. -თბ., 2018. -გვ.311