ტრიფონ ენუქიძე

დაბადების ადგილი: სოფელი წკადისი, ამბროლაურის რაიონი.

1899 წლამდე მუშაობდა თბილისის სხვადასხვა ქარხანაში, ამავე წლის ბოლოს სოციალ-დემოკრატების დახმარებით ჩაება რევოლუციურ მოძრაობაში, ქარხანა "ვოტანში" შექმნა არალეგალური წრეები. 1902 წელს გადავიდა ეკატერინოსლავში-ბრიანსკის ქარხანაში ზეინკლად, სადაც რევოლუციურ საქმიანობას განაგრძობდა. ლადო კეცხოველისა და აბელ ენუქიძის დაპატიმრების შემდეგ, 1903 წელს ტრიფონ ენუქიძე საქართველოში ჩამოვიდა არალეგალური სტამბის მოსაწყობად; 1903 წელს ბაქოს პატარა ლეგალური სტამბის, "არორას" პატრონის ფირმის სახელზე ლაიპციგიდან ახალი სახის მსწრაფლმბეჭდავი მანქანა გამოიწერა, სტამბა 1905 წელს დაიხურა. პარტიული განხეთქილებისა და ბოლშევიკური მუშაობის გააქტიურების მიზნით, 1905 წელს, სოციალ-დემოკრატიული (ბ) ცენტრალური კომიტეტის დავალებით, ტრიფონ ენუქიძე მოსკოვში ჩავიდა, გახსნა საიდუმლო სტამბა, სადაც რსდმპ (ბ) ცენტრალური კომიტეტის ჟურნალი "Рабочий", პროკლამაციები და პარტიის პროგრამები იბეჭდებოდა. მოსკოვში სტამბის მოწყობის შემდეგ ტრიფონ ენუქიძე პეტერბურგში გაემგზავრა ყუმბარების წარმოებისა და დამზადების შესასწავლად. 1906 წელს დააპატიმრეს ვლადიმერ კორძაიას სახელით, გადაასახლეს არხანგელსკის გუბერნიაში, საიდანაც გამოიქცა. 1907 წელს გააგზავნეს ფინეთში, ქალაქ ვიბორგში არალეგალური გაზეთის, "პროლეტარის" გამოცემა დაიწყო. 1909-1912 წლებში მუშაობდა ბაქოში, სადაც დაიჭირეს და სამი წლით კავკასიიდან გაასახლეს. რევოლუციის შემდეგ, 1919 წელს დაინიშნა მოსკოვში საკავშირო ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის სტამბის მმართველად და პეტროგრადის საევაკუაციო კომიტეტის წევრად, ხელმძღვანელობდა დახვრიტეს 1937 წელს, რეპრესირებული. რეაბილიტირებულ იქნა 1956 წელს.

წყარო: ქართველ მოღვაწეთა ლექსიკონი, 1801-1952: ტ. II ე-ლ / იოსებ იმედაშვილი.-თბ.,2021.-გვ.53; sovrhistory.ru