ღაზაროს აღაიანი

დაბადების ადგილი: სოფელი ბოლნისი, ახლანდელი ბოლნისის რაიონი. 

სწავლობდა თბილისში, ნერსესის სემინარიაში.

1867 წლიდან ეწეოდა პედაგოგიურ და ლიტერატურულ მოღვაწეობას საქართველოსა და სომხეთში. ავტორია ლირიკული ლექსებისა, პოემებისა ("ტორქ ანგეღი", 1888), საბავშვო ზღაპრებისა ("ბებია გულნაზის ზღაპრები", 1904). ღაზაროს აღაიანმა რომანში "ორი და" (1872) ასახა XIX საუკუნის 60-70-იანი წლების სომხური სოფლის ცხოვრება, ძველი მეურნეობის რღვევა, გლეხობის გაღატაკება და ბობოლების მომძლავრება. მემუარულ თხზულებებში "ჩემი ცხოვრების მთავარი ამბები" (ცალკე გამოცემა 1893) და "არათუნი და მანველი" (1867) გამოხატულია მწერლის მოწინავე შეხედულებანი. თარგმნიდა ა. პუშკინისა და ი. კრილოვის ნაწარმოებებს. იბრძოდა განათლების დემოკრატიზაციისათვის, მოითხოვდა სკოლის განთავისუფლებას სამღვდელოების გავლენისაგან. იყო კ. უშინსკის მიმდევარი, იცავდა აღზრდის ხალხურობის პრინციპს. ავტორია სომხური ენის სახელმძღვანელოებისა და პედაგოგიური სტატიებისა. ბოლნისის მუნიციპალიტეტის, სოფელი ბოლნისში ღაზაროს აღაიანის სახლ-მუზეუმში, ყოველწლიურად ტარდება საიუბილეო ღონისძიება, რომელიც ღაზაროს აღაიანის ცხოვრებასა და შემოქმედებას ეძღვნება. გარდაიცვალა თბილისში.

წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ. 2.-თბ., 1977. - გვ.46; ღაზაროს აღაიანი // ოქტომბრელი. - თბილისი, 1940. - N10. - გვ.12-13

• Հէքիաթներ : 5 պատկերով / Ղ. Աղայեանց ; Հրատարակութիւն «Ստ. Լիսիցեան եւ ընկ.» ընկերութեան (ავტორი). - Թիֆլիզ, «Հերմէս», 1904. - 38გვ.
• Ուսումն մայրենի լեզուի : առաջին գիրք : Այբբենարան / Ղ. Աղայեանց ; Հրատարակութփիւն Ն. Տ. Ղեւոնդեանի (ავტორი). - Թիֆլիս, Մովսես Վարդանյանի, 1895. - 80გვ.
• Արութիւն եւ Մանուէլ : Ազգային վէպ : Հատոր Գ / Աշխատասիրութիւն Ղազարու Աղայեանց (ავტორი). - Թիֆլիս, Մովսես Վարդանեանցի, 1893. - 76გვ.
• Արեգնազան կամ կախարդական աշխարհ : Հայկ. հին զրոյցն. առած մի վեպիկ / Ղ. Աղայան. (ავტორი). - Թիֆլիս, ովհ. Մարտիրոսյանցի, 1887. - 56გვ.