ყარამან ჩხეიძე

დაბადების ადგილი: სოფელი გეზრული, შორაპნის მაზრა.

დაამთავრა სოფელ საქარის სამრევლო სკოლა; ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი 1871 წელს.

პედაგოგიური მოღვაწეობა მე-19 საუკუნის 70-ან წლებში დაიწყო; მუშაობდა სახალხო სკოლების დაარსების გარიჟრაზე, ამაშუკეთის, ჩიხის, ღილიკაურისა და კულაშის სასწავლებლებში; 1874 წელს პედაგოგიური მოღვაწეობა შორაპნის მაზრის სოფელ ამაშუკეთში დაიწყო; 1880 წელს გადაყვანილ იქნა საჩხერეში ჩიხის საზოგადოების მიერ ახლად დაარსებულ ერთკლასიან საერო სასწავლებელში, სადაც 28 წლის განმავლობაში მარტოდ-მარტო ეწეოდა ხალხის მეგზურის მძიმე უღელს; მოხდა ისე, რომ სკოლის ახლოს კერძო სავაჭროები გახსნეს და ახალგაზრდები ამორალური ქცევის მოწმენი შეიქნენ; სკოლის დირექტორმა სასწრაფოდ მოითხოვა ზემდგომი ორგანოებისგან სავაჭროების დახურვა. მიზანს მიაღწია, მაგრამ განაწყენებულმა ვაჭრებმა 1894 წელს სკოლა დაწვეს; სკოლის დაწვის შემდეგ, ყ. ჩხეიძეს, ქუთაისის ვიცე-გუბერნატორისგან - ბ. ბრიუგენისგან არაერთხელ ჰქონდა შეთავაზება ქუთაისის ადმინისტრაციში სამუშაოდ გადასასვლელად, მაგრამ ყოველთვის უარს ამბობდა; ჩიხის საზოგადოებამ ახალი სკოლა ააგო და ყ. ჩხეიძემაც განაგრძო სასწავლებელში მუშაობა; ზრუნავდა რა სკოლის მატერიალური ბაზის გამდიდრებისა და ახალგაზრდების შრომითი აღზრდისთვის, სასწავლებელთან მოაწყო საფუტკრე, ბაღჩა, ალვის ხეების ხეივანი, ერთი ოთახი დაუთმო აბრეშუმის ჭიას, რომ მოსწავლეები პრაქტიკულად დაეხელოვნებინა მოვლა-მოყვანაში; მან საჩხერეში მოაწყო სააბრეშუმე, ხოლო კვერეთში მეფუტკრეობის ფერმა, სადაც სადემონსტრაციო ხასიათის 60 სკა ჰქონდა; მშრომელ ხალხს რაციონალურად შეასწავლა მეფუტკრეობა და მეაბრეშუმეობა და აღძრა მათში ინტერესი მეურნეობის ამ შემოსავლიანი და სასარგებლო დარგების განვითარებისთვის; 1986 წელს არჩეულ იქნა რუსული მეფუტკრეობის საზოგადოების წევრად; მისი სკოლა მონაწილეობას ღებულობდა საქართველოში გამართულ ყველა სამეურნეო გამოფენაში აბრეშუმისა და ფუტკრის ნაწარმით და ყოველთვის იღებდა ჯილდოდ ბრინჯაოს, ვერცხლის და ოქროს მედლებს; ყ. ჩხეიძის საზოგადოებრივი საქმიანობა არ მოსწონდათ, ჰყავდა მტრები, რომლებმაც მთლიანად გაუნადგურეს მეურნეობა; მისი უშუალო თაოსნობით საჩხერეში დაარსდა პირველი სახალხო სამკითხველო, გახსნა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წიგნის მაღაზია, მასვე ეკუთვნის იმ დროს პერიოდული პრესის ფართო პოპულარიზაციაც; 1880-იანი წლებიდან დაიწყო თანამშრომლობა ქართულ პერიოდულ პრესაში; გაზეთი "კვალი", "დროება", ჟურნალი "განათლება" და სხვანი სისტემატურად ბეჭდავდნენ მის კორესპონდენციებს სხვადასხვა საკითხებზე, განსაკუთრებით ხშირად იბეჭდებოდა ნათარგმნი თუ ორიგინალური სტატიები მეფუტკრეობა-მეაბრეშუმეობის შესახებ; 1909 წელს გადაყვანილ იქნა კულაშის ნორმალურ სასწავლებელში მეორე მასწავლებლად; 1917 წელს ავადმყოფობის გამო შეწყვიტა პედაგოგიური საქმიანობა და შემდგომში პენსიონერი იმყოფებოდა მშობლიურ სოფელ გეზრულში; აქტიურად მონაწილეობდა წერა-კითხვის უცოდინარობის ლიკვიდაციისა და სხვა საზოგადოებრივ საქმიანობაში; მისივე თაოსნობით გაიხსნა სოფელ გეზრულში დაწყებითი სკოლა; 1915 წელს აღინიშნა მისი პედაგოგიური მოღვაწეობის 40 წლისთავი და მიენიჭა სახალხო მასწავლებლის საპატიო წოდება.

წყარო: სახალხო მასწავლებელი : ყ. ჩხეიძის ხსოვნისათვის / თ. იაკობაშვილი, მ. ბიჭაშვილი // ახალი ცხოვრება. - საჩხერე, 1966. - 25 იანვარი.-გვ.4; ნარკვევები, ლიტერატურული პორტრეტები, პუბლიკაციები / თამაზ ჯოლოგუა.-თბ.,2022.-გვ.370

• ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების საჩხერის განყოფილება, წევრი (1902-)