თადეოზ ჩოლოყაშვილი

XIX საუკუნის მიწურულს თავად თადეოზ (თადო) ჩოლოყაშვილმა, რომელიც სოფელ ხაშმში, კერძოდ "ყარაბულახში" 250 ჰექტარ ვენახს ფლობდა, თავისი სასახლის ეზოში, მარანი ააშენა, რომელიც იტალიელ სპეციალისტებს დააპროექტებინა. "აქაური წითელი ღვინო განთქმული იყო მთელ კახეთში. თბილისელი ვაჭრები ყოველწლიურად დიდი რაოდენობით ყიდულობდნენ ხაშმის წითელ ღვინოს. ყარაბულახის ვენახები სარწყავ ფართობში იყო. ჩოლოყაშვილის მარანიც მთელ კახეთში ერთ-ერთი საუკეთესო და დიდი მოცულობის იყო. ქვევრებს შორის გადიოდა წყაროს წყალი, რაც მუდმივ და საჭირო ტემპერატურას ქმნიდა" (ვ. ქარუმიძე "ხაშმი: ისტორია, თანამედროვეობა", 2002). ღვინის ხარისხს აქ უაღრესად დიდი ყურადღება ექცეოდა და საქართველოს გარდა წარმატებითაც იყიდებოდა რუსეთის იმპერიასა და ევროპაში. 1928 წელს თადეოზ ჩოლოყაშვილი დააპატიმრეს და ქონება ჩამოართვეს, ხოლო მისი მარანი "სამტრესტმა" შეიძინა 1940-იან წლებში. მელიტა ჩოლოყაშვილის მამა. მეღვინე.

წყარო: ღვინის ეროვნული სააგენტო-wine.gov.ge; ხაშმი:ისტორია, თანამედროვეობა / ვახტანგ, ქარუმიძე.-თბ. : ცოდნა, 2002