ბასილ ზარზმელი

IX – X სს. ქართველი მწერალი და საეკლესიო მოღვაწე, დაახლოებით 916 – 926 წლებში ზარზმის მონასტრის წინამძღვარი იყო. მან თავის ბიძას - საეკლესიო მოღვაწეს, სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრებას მიუძღვნა ვრცელი ჰაგიოგრაფიული თხზულება ”ცხოვრებაჲ და მოქალაქეობაჲ ღმერთ - შემოსილისა და ნეტარისა მამისა ჩუენისაჲ სერაპიონისი”, სადაც საქართველოს იმდროინდელი ყოფის ამსახველი სურათებია გადმოცემული. (ზარზმა, ოპიზა, ზანავი და სხვ.) თავის თხზულებებში იგი მკაფიოდ აგვიწერს საეკლესიო მშენებლობა-აღორძინების ამბებს. ”სერაპიონ ზარზმელის ცხოვრება” და მისი თითქმის ყველა პირველხარისხოვანი ნაწარმოებები ისტორიულ წყაროდ არის მიჩნეული.

• ცხორებაჲ და მოქალაქობაჲ ღმერთ შემოსილისა ნეტარისა მამისა ჩუენისა სერაპიონისი (ავტორი) // ძველი ქართული აგიოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები, წ. 1. - თბილისი, საქ. მეცნ. აკად. გამ-ბა, 1963. - 348 გვ.