არსენ I (არსენ დიდი კათალიკოსი)

არსენ I (არსენ დიდი) იყო (დაიბადა დაახლოებით 820/830–გარდაიცვალა 877) ქართველი საეკლესიო მოღვაწე და მწერალი, საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის წმინდანი. ქართლის კათალიკოსი დაახლოებით 850-877წწ. ხსენების დღე–ახალი სტილით 8 ოქტომბერი(25 სექტემბერი). ცნობები მისი ბიოგრაფიიდან გიორგი მერჩულის "გრიგოლ ხანძთელის ცხოვრებამ" შემოინახა. არსენ I, სამცხის დიდი ფეოდალი მირიანის ძე, 6 წლისა იყო, როდესაც გრიგოლ ხანძთელის მოწაფეებმა თეოდორემ და ქრისტოფორემ ხანძთის მონასტერში წაიყვანეს. იქ კარგი აღზრდა-განათლება მიიღო. მამამისმა საეკლესიო კრების დაუკითხავად ქართლის კათოლიკოსად დაადგინა. ქართლის ეპისკოპოსებმა მიიმხრეს გვარამ (გუარამ) დიდი მამფალი, საეკლესიო კრება მოიწვიეს და "მძლავრობით" დადგენილი კათოლიკოსის წინააღმდეგ გაილაშქრეს, მაგრამ გრიგოლ ხანძთელს არსენ I-თვის დაუჭერია მხარი და კრებას იგი კათალიკოსად დაუმტკიცებია. გიორგი მერჩულის ცნობით, არსენ I–მა აკურთხა ხანძთის ძველი ეკლესია და მონაწილეობა მიიღო გრიგოლ ხანძთელის დაკრძალვის  ცერემონიალში. არსენ I მწერალიც ყოფილა. XI საუკუნის  "აბიბოს ნეკრესელის ცხოვრებისა და მარტვილობის" მეტაფრასტული რედაქციის სათაურში აღნიშნულია: "თქმული არსენი დიდისა, ქართლისა კათალიკოსისა".

 წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.I.–თბ., 1997.–გვ.205