მარიამ დადიანი–ანჩაბაძე

დაბადების ადგილი: სოფელი სვირი, ზესტაფონის რაიონი.

მისი ოჯახისთვის მიუღებელი იყო მაშინდელ სასწავლებლებში არსებული აღზრდისა და სწავლების რუსიფიკატორული პრინციპები, ამიტომ შვილს სახლში მიაღებინა განათლება ქართულ და ფრანგულ ენებზე; იგი ცოლად გაჰყვა რუსეთის არმიის ოფიცერს, თავად ტ. ანჩაბაძეს და სოხუმში დასახლდა; XIX საუკუნის დასასრულიდან და XX საუკუნის 30–იან წლებამდე აფხაზეთის ეროვნულ და კულტურულ ცხოვრებაში არ ყოფილა ისეთი მოვლენა, რომელიც მის სახელთან არ იყო დაკავშირებული; 1909 წელს მისი თაოსნობით სოხუმში შეიქმნა "ქართველთა შორის წერა–კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების" სოხუმის განყოფილება; 1910 წელს ამ განყოფილების ინიციატივით სოხუმში გაიხსნა ქართული სკოლა; მისივე ინიციატივით აფხაზეთის რეგიონებში გაიხსნა ქართული სკოლები და ქართული ენის შემსწავლელი კურსები; დიდია ასევე მისი ღვაწლი აფხაზური სასცენო ხელოვნების განვითარებაში; მისი თაოსნობით სოხუმის ინტელიგენცია აწყობდა საღამოებს; 1914 წელს მისი აქტიური მონაწილეობით ჩამოყალიბდა აფხაზურ–ქართული ვოკალურ–ქორეოგრაფიული ანსამბლი ძ. ლოლუას ხელმძღვანელობით; მთელი ცხოვრების მანძილზე იღწვოდა ქართულ–აფხაზური ურთიერთობების განსამტკიცებლად; 2015 წლის 30 ივნისს თბილისის ერთ-ერთ ქუჩას მიენიჭა მარიამ დადიანი-ანჩაბაძის სახელი. საზოგადო მოღვაწე.

წყარო: ქართველ მოღვაწეთა ნეკროპოლი. წ. 1/ შეადგ., წინასიტყვაობა, შენიშვნები და საძიებელი დაურთო სოლომონ ხუციშვილმა. -თბ., 1961. -გვ.130; განმანათლებლობა საქართველოში - იდეები და მოღვაწეები: nateba.webbreeze.net

• აფხაზეთის ეროვნული საბჭო, წევრი (1917-1921)
• ქართველთა შორის წერა–კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება, თავმჯდომარე (1909-1926)