დავით VI ნარინი

დაახლოებით 1230 წელს, როდესაც აღმოსავლეთ საქართველო ხვარაზმელებს ჰქონდათ დაპყრობილი და სამეფო კარი ქუთაისში იყო გახიზნული, მცირეწლოვანი დავითი დედამ თანამოსაყდრედ დასვა; მონღოლებთან რუსუდანის შეთანხმების შემდეგ, დაახლოებით 1242-1243წწ., დედა-შვილი თბილისში დაბრუნდა; იმავე წლებში მონღოლთა ადგილობრივმა ხელისუფლებამ ტახტის მემკვიდრე, ქართველი დიდებულ ფეოდალთა ერთი ჯგუფის თანხლებით, ოქროს ურდოში ბათო–ყაენთან მეფედ დასამტკიცებლად გაგზავნა; ქართველები დიდ ყაენთან გაგზავნეს ყარაყურუმში; ტახტის მემკვიდრე მონღოლეთში რამდენიმე წელიწადს ჩარჩა; საქართველოში მის შესახებ არაფერი იცოდნენ; 1246 წელს ყარაყორუმში ჩავიდა ტახტის ახალი მემკვიდრე დავით გიორგის ძე; ყაენმა გუიუქმა საცილობელი საკითხი მონღოლური სამართლის მიხედვით გადაწყვიტა და ორივე მეფედ დაამტკიცა; 1248 (1249) წელს დავით VI და დავით VII თბილისში ჩამოვიდნენ; 1259 წლამდე ორივე მეფე თანხმობით განაგებდა სამეფოს; 1256 წლიდან საქართველო ილხანთა სახელმწიფოს შემადგენლობაში მოექცა; მონღოლობის ბატონობის სიმძიმით შექმნილი აუტანელი გაჭირვების გამო 1259 წელს დაიწყო აჯანყება დავით VI-ის მეთაურობით; ყაენმა ჰულაგუმ დავით VI-ის წინააღმდეგ დიდძალი ჯარი გაგზავნა არღუნ-ნოინის სარდლობით; დავით VI-მ ბრძოლის გაგრძელება შეუძლებლად ცნო, ლაშქარი დაშალა, თვითონ დასავლეთ საქართველოში გადავიდა და ქუთაისში გამაგრდა; არღუნმა დასავლეთ საქართველოში გადასვლა ვერ გაბედა, მაგრამ ახლა აჯანყებული დავით VII ულუს წიმააღმდეგ მოუხდა ბრძოლა (1260); ეს უკანასკნელი 1261 წელს იძულებული გახდა დავით VI-თან გადასულიყო; 1262 წელს, როცა დავით VII მონღოლებს შეუთანხმდა და აღმოსავლეთ საქართველოში გადავიდა, დავით VI ფაქტობრივად დასავლეთ საქართველოს(იმერეთის) მეფედ დარჩა; დასავლეთ საქართველოზე მონღოლების ბატონობა არ ვრცელდება და დავით VI დამოუკიდებლად განაგებდა ქვეყანას; მისი საგარეო პოლიტიკა იქეთ იყო მიმართული, რომ განემტკიცებინა კავშირი ილხანების მეტოქე ქვეყნებთან და აღედგინა საქართველოს პოლიტიკური გავლენა ტრაპიზონის სამეფოში; ამ მიზნით ჯერ 1264-1265წწ., ხოლო შემდეგ 1268 წელს დავით VI-მ ელჩები გაგზავნა ეგვიპტის სულთანთან; მეორე მხრით, დავით VI-ს მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდა ოქროს ურდოსთან; ამასთან, დავით VI ცდილობდა ილხანთა სამეფოში ატეხილი შინაომები თავის სასარგებლოდ გამოეყენებინა; 1269 (1270) წელს დავით VI-მ შეიხიზნა მონღოლი ბატონიშვილი თეგუდარი (ნიკუდარი), რომელიც ბარახა–ყაენთან (მავერა-ნაჰრის, შვიდმდინარეთისა და აღმოსავლეთ თურქესტანის ყაენი 1266-1271წწ.) ერთად აბაღა–ყაენის(ილხანი 1263-1282წწ.) წინააღმდეგ იბრძოდა; მაგრამ როცა თეგუდარის ლაშქარმა ყაჩაღურ ძარცვა-რბევას მიჰყო ხელი, იგივე დავით VI წინ აღუდგა მას აბაღას სარდალ სირმონთან ერთად; 70-იან წლებში დავით VI-ს გადაუდგა რაჭის ერისთავი კახაბერ კახაბერისძე, რომელიც აბაღას ეახლა და დავით VI-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში თავისი სამსახური შესთავაზა; აბაღას სარდლები ორჯერ შეიჭრნენ იმერეთში, მაგრამ დავით VI ხელში ვერ ჩაიგდეს; მონღოლთა ბატონობის შედეგად საქართველოს ძლიერების შესუსტებას ტრაპიზონის სამეფოში ქართული ორიენტაციის დასის განადგურება და ბიზანტიის მომხრე პოლიტიკური დაჯგუფების გაძლიერება მოჰყვა; განსაკუთრებით გააქტიურდა ბიზანტიის მთავრობა ტრაპიზონის მეფის იოანე II-ის (1266-1297) დროს. 1282 წლის აპრილში დავით VI-მ ილაშქრა ტრაპიზონის სამეფოში; ტრაპიზონის აღება ვერ შეძლო, თუმცა საკეისროს დიდი ნაწილი დაიპყრო; 1284 წელს საქართველოში გათხოვილი ტრაპიზონის მეფის იოანე II-ის და თეოდორა დავით VI-ის ჯარის დახმარებით ტრაპიზონში შეიჭრა და კეისარი გახდა; იმპერიაში საქართველოს პოლიტიკური გავლენა დამყარდა, მაგრამ შემდეგში ვითარება შეიცვალა და იოანე II-მ ხელისუფლება დაიბრუნა; დავით VI-ისა და დავით VII-ის დროიდან საქართველო ფაქტობრივად სამ პოლიტიკურ ერთეულად (აღმოსავლეთ საქართველო, სამცხე და დასავლეთ საქართველო) იყო დაყოფილი.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.2. – თბ., 2012. – გვ.267