ალოიზ მიზანდარი

დაბადების ადგილი: ქ. გორი.

1855–1863წწ. სწავლობდა პეტერბურგის უნივერსიტეტის აღმოსავლეთ ენების ფაკულტეტზე.

გამოდიოდა უნივერსიტეტის სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად; მ. ბალაკირევთან და ა. რუბინშტეინთან ახლო ურთიერთობამ გავლენა მოახდინა მის შემდგომ მოღვაწეობაზე; 1883 წელს პეტერბურგში გამოიცა ა. მიზანდარის რომანსი "ჩვენ დავშორდით", ეს იყო რუსეთში ქართული მუსიკალური ნაწარმოების გამოქვეყნების პირველი შემთხვევა(პირველი ქართული დაბეჭდილი ნაწარმოების ავტორი); 1865–1867წწ. ის ცხოვრობდა პარიზში, შემდეგ ვენაში, სადაც მართავდა კონცერტებს; პეტერბურგში სწავლისას და ევროპაში გასტროლების დროს(პარიზი, ვენა 1865-1867წწ.) ახლო ურთიერთობა ჰქონდა ჩაიკოვსკისთან, რუბინშტეინთან, ბალაკირევთან, ლისტთან, როსინისთან, ბრამსთან, გუნოსთან, ვერდისთან; გადმოცემის თანახმად, მიზანდარი და ლისტი ხშირად უკრავდნენ ოთხ ხელში; 1874 წელს ხარლამპი სავანელსა და კ. ალიხანოვთან ერთად თბილისში დააარსა პირველი სამუსიკო სკოლა, რომელიც 1886 წელს გარდაიქმნა სამუსიკო სასწავლებლად, ხოლო 1917 წელს თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიად გადაკეთდა; მიზანდარის საკონცერტო გამოსვლებს კრიტიკა მაღალ შეფასებას აძლევდა: "იშვიათი მოხდენილობითა და გენიალური შესრულებით ბატონმა მიზანდარმა მსმენელები განაცვიფრა"(გაზეთები: "Der Wanderer"(1867), "Die Debate"(1867), "Vorderblatt"(1867), "Neue Wienner Theaterzeitung"(1867); მიზანდარის საფორტეპიანო ნაწარმოებები ქართული პროფესიული მუსიკის პირველი ნიმუშებია; დაკარგულია მრავალი ნაწარმოები, მათ შორის ოთხხმიანი მესები, რომლებიც თბილისის კათოლიკურ ეკლესიაში სრულდებოდა; იყო ქართული საფორტეპიანო სკოლის ფუძემდებელი, გამოჩენილი პედაგოგი, მისი მოსწავლე იყო ქართული საფორტეპიანო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი ანა თულაშვილი, ასევე ე. ი. პოლტორაცკაია; მის ნაწარმოებებს შორის საყურადღებოა "ორი პატარა ვალსი", "აღმოსავლური მელოდია და ლეკური", "მაზურკა–ფანტაზია", "მაზურკა", "მოგონება აბასთუმანზე". 

 წყარო: მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2007. – გვ. 175; ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6. -თბ., 1983. -გვ. 679. 

• რუსეთის საიმპერატორო მუსიკალური საზოგადოების თბილისის განყოფილება, საპატიო წევრი