იოსებ რატილი

დაბადების ადგილი: ქ. პარდუბიცე, ჩეხეთის რესპუბლიკა.

მუსიკალური განათლება მიიღო პრაღის კონსერვატორიაში.

მღეროდა პრაღისა და სხვა ქალაქების ოპერის თეატრებში; 1878 წლიდან გამოდიოდა ჰელსინკის ოპერის თეატრში; გასტროლები გამართა რუსეთის სხვადასხავა ქალაქში; 1880 წლიდან იყო თბილისის ოპერისა და ბალეტის თეატრის სოლისტი (ტენორი), აქ დაუახლოვდა ქართველ მუსიკოსებს (ა. ბენაშვილს, მ. ბალანჩივაძეს, ი. კარგარეთელს, კ. მაღრაძეს, ხ. სავანელს, ფ. ქორიძეს, ზ. ჩხიკვაძეს); იყო ასევე ლოტბარი; გაეცნო ქართულ მუსიკალურ ფოლკლორს, მოიხიბლა თვითმყოფი, მდიდარი მრავალხმიანი სიმღერებით; 1885 წელს ის სათავეში ჩაუდგა ლ. აღნიაშვილის ხალხური სიმღერის გუნდს; 1890 წელს შეადგინა ცალკე გუნდი; პროპაგანდას უწევდა ქართულ სიმღერას; ჩაწერა და დაამუშავა რამდენიმე ქართული ხალხური სიმღერა; მის შესახებ გადაღებულია ფილმი "გმადლობ, ნავრატილ" (1985).

წყარო: მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2007. – გვ. 225