ალექსანდრე სუმბათაშვილი-იუჟინი

დაბადების ადგილი: სოფელი კუკუევკა, ტულის ოლქი (რუსეთი).

დაამთავრა თბილისის ვაჟთა I გიმნაზია; 1877-1881 წლებში სწავლობდა პეტერბუგის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე.

მისი პირველი პიესებია "ცხოვრების უფლებები" (1877, დაკარგულია), "მეხამრიდი" (1879; 1885 ვ. ნემიროვიჩ-დანჩენკოსთან ერთად გადააკეთა პიესად "შავარდნები და ყორნები"); ავტორია ოცამდე პიესისა, რომელთა ძირითადი ნაწილი სოციალურ პრობლემატიკას ეძღვნება ("საუკუნის ქალიშვილი", 1880; "ფოთლები შრიალებენ", 1881; "სახელგანთქმული კაცის მეუღლე", 1884; "ჯაჭვები", 1888; "მზის ჩასვლა", 1889 და სხვ.); მძაფრად გააკრიტიკა თავადაზნაურული და ბურჟუაზიული საზოგადოების მანკიერებანი ("ჯენტლმენი", 1897; "ირინეს თემი", 1901; "ბადე", 1903; "ბელადები", 1907). ავტორია ისტორიული დრამებისა ("მეფე იოანე IV ", 1884; "ძველი წრთობა", 1895 და სხვ.); საქართველოს უძღვნა ისტორიული დრამა "ღალატი" (1903), რომელიც ერთგვარი ნოსტალგიაა ჩვენს გმირულ წარსულზე; მისი პიესები ქართულ ენაზე ითარგმნებოდა 1889-იდან (მთარგმნელები ა. წერეთელი, ვ. გუნია, კ. მესხი, ნ. ავალიშვილი); პროფესიულ სცენაზე პირველად გამოვიდა 1876 წელს თბილისში, სოლცევის ფსევდონიმით, 1878-1879წწ. გამოდიოდა პეტერბურგის თეატრებში; არაერთხელ ყოფილა გასტროლებზე საქართველოში მცირე თეატრის დასთან ერთად; 1882-იდან გარდაცვალებამდე მოღვაწეობდა მოსკოვის მცირე თეატრში; 1909 წლიდან იყო დასის მმართველი, 1918-იდან სამხატვრო საბჭოს თავმჯდომარე, 1919-იდან დირექციის თავმჯდომარე, 1923-იდან დირექტორი, 1926-იდან საპატიო დირექტორი; მის მიერ შესრულებული როლებიდან აღსანიშნავია: დიუნა, მარკიზი პოზა, მორტიმერი (შილერის "ორლეანელი ქალწული", "დონ კარლოსი", "მარიამ სტიუარტი"); დონ კარლოსი, რუი ბლაზი (ჰიუგოს "ერნანი", "რუი ბლაზი"); იაგო, ოტელო, რიჩარდ III, ჰამლეტი (შექსპირის "ოტელო", "რიჩარდ III", "ჰამლეტი"); ურიელი (გუცკოვის "ურიელ აკოსტა"); ეგმონტი (გოეთეს "ეგმონტი"); ლორდი კაკერშამი (უაილდის "იდეალური ქმარი"); ფიგარო (ბომარშეს "ფიგაროს ქორწინება"); ჩაცკი, ფამუსოვი (გრიბოედოვის "ვაი ჭკუისაგან"); ტელიატევი (ოსტროვსკის "ცოფიანო ფულები") და სხვ. 1923 მონაწილეობა მიიღო რუსთაველის თეატრში კ. მარჯანიშვილის მიერ დადგმულ სპექტაკლში ზ. ანტონოვის "მზის დაბნელება საქართველოში".

წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ.9.-თბ.,1985.-გვ.603

• 1922 - რსფსრ სახალხო არტისტი