ილარიონ სამთავნელი (ეპისკოპოსი)

ილარიონ სამთავნელის სახელთან არის დაკავშირებული  სამთავისის ტაძრისა და  აშურიანის ეკლესიის აგება. აშურიანის ეკლესიის ერთ-ერთ წარწერაში ნათქვამია, რომ ილარიონ სამთავნელი თვით ყოფილა მშენებელი ოსტატი. იგი მოხსენიებულია აგრეთვე სამთავისის ტაძრის აღმოსავლეთ ფასადის წარწერაში. სამთავისის ტაძარს შუა საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრების განვითარებაში დიდი წილი მიუძღვის თავისი მხატვრული ღირსებითა და ისტორიული მნიშვნელობით. მისი მშენებელი მომწიფებული ოსტატი და გაბედული შემოქმედი ჩანს. შენობის ფასადთა რთული დინამიკური კომპოზიცია, დიდი გემოვნებით შერჩეული მოსაპირკეთებელი ქვის ფერები, შენობის პროპორციები ხუროთმოძღვრის მაღალი ოსტატობის მაჩვენებელია. ილარიონ სამთავნელის მიერ შემოტანილი დეკორატიული სისტემა ფართოდ გავრცელდა და XIII საუკუნის I ნახევრამდე არსებობდა. სამთავისის ეპისკოპოსი.

წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია:ტ. 5.- თბ., 1980.- გვ. 105