გრიგოლ ვეშაპელი

დაბადების ადგილი: სოფელი საირხე, ყოფილი შორაპნის მაზრა, ახლანდელი საჩხერის მუნიციპალიტეტი.

დაამთავრა ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია 1910 წელს. დაენიშნა "კავკასიის ოლქის სახაზინო სტიპენდია" და სწავლა განაგრძო მოსკოვის უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 1916. შემდეგ სწავლობდა იმავე უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე(სწავლა არ დაუმთავრებია). გიმნაზიასა და უნივერსიტეტში სწავლის დროს თანამშრომლობდა საქართველოსა და მოსკოვის გაზეთებთან. სტუდენტობისას მოსკოვის ქართველთა სათვისტომოს გამგეობისა და ქართული კოლონიის კულტურული და სამეცნიერო საზოგადოების წევრი იყო. უნივერსიტეტში სწავლის დროს სტუდენტთა მოძრაობაში მონაწილეობისათვის ერთი წლით გარიცხეს. თებერვლის რევოლუციის შემდეგ საქართველოში დაბრუნდა. 1917–1918 წლებში რედაქტორობდა გაზეთ "საქართველოს". აქტიურად მონაწილეობდა ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის დაფუძნებაში, იყო პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი. ეროვნულ-დემოკრატიული პარტიის დამფუძნებელმა კონფერენციამ(1917) იგი აირჩია პარტიის მთავარ კომიტეტში. იმავე წელს ამ პარტიის სიით აირჩიეს თბილისის ქალაქის ხმოსნად. იყო ინტერპარტიული საბჭოს და მისი აღმასრულებელი კომიტეტის წევრი. საქართველოს ეროვნულ ყრილობაზე(1917 წლის ნოემბერი) აირჩიეს ეროვნული საბჭოსა და მისი აღმასრულებელი კომიტეტის წევრად, საბჭოს თავმჯდომარის ამხანაგად(მოადგილედ). იყო ამიერკავკასიის სეიმის წევრი. 1918 თებერვალში მონაწილეობდა ტრაპიზონის საზავო კონფერენციის მუშაობაში. კონფერენციის მუშაობის შეწყვეტის შემდეგ, როგორც ეროვნული საბჭოს წარმომადგენელი, დარჩა თურქეთში ენვერ-ფაშასთან მოსალაპარაკებლად. ეროვნული საბჭოს საქართველოს პარლამენტად გარდაქმნის შემდეგ იყო მისი ეროვნულ-დემოკრატიული ფრაქციის თავმჯდომარე. 1919 წლის სექტემბერში აირჩიეს საქართველოს დამფუძნებელი კრების წევრად დამოუკიდებელი ნაციონალ-დემოკრატიული პარტიისაგან პარტიის საპარლამენტო ფრაქციის თავმჯდომარედ. 1918–1920 წლებში  იყო გაზეთ "კლდის"(1919 წელს გაზეთი "სალი კლდის", "პიტალო კლდის" სახელით გამოდიოდა), 1920 წელს გაზეთ "ნაციონალისტის", ხოლო 1920–1921 წლებში გაზეთ "მიწის" რედაქტორი. 1920 წელს სხვებთან ერთად შექმნა საქართველო მესაკუთრეთა ეროვნული პარტია. საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ანექსიის(1921) შემდეგ მონაწილეობდა ბათუმში საქართველოს დამ-ფუძნებელი კრების სალიკვიდაციო სხდომის მუშაობაში, სადაც განაცხადა, რომ  "იყო ომი და დამარცხება არა საქართველოსი რუსეთის მიერ, არამედ მენშევიზმისა ბოლშევიზმის მიერ". აქედან წავიდა ემიგრაციაში საზღვარგარეთ, სადაც იბრძოდა საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენისათვის, შემდეგ განუდგა ქართულ ემიგრაციას და საბჭოთა ხელისუფლების პლატფორმაზე დადგა; სურდა საბჭოთა საქართველოში დაბრუნება. 1924 წელს პარიზში გამოსცა გაზეთი  "ახალი საქართველო". ქართულმა ემიგრაციამ იგი სამშობლოს მოღალატედ გამოაცხადა. გრიგოლ ვეშაპელი მოკლა ქართველმა ემიგრანტმა–ა. მერაბიშვილმა. დაკრძალეს პარიზის მონპარნასის სასაფლაოზე. მოგვიანებით საბჭოთა საქართველოს მთავრობამ მისი ნეშტი საქართველოში გადმოასვენა და დაკრძალეს დიდუბის სასაფლაოზე. 1937 წელს, დიდუბის სასაფლაოს პანთეონად გადაკეთების შემდეგ, იგი ვაკის სასაფლაოზე გადაასვენეს. პოლიტიკური მოღვაწე.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.III.–თბ., 2014.-გვ.263; დამოუკიდებელი საქართველო 1918-1921წწ. -okupacgeorgia.blogspot.com

• ინტერპარტიული საბჭო და მისი აღმასრულებელი კომიტეტი, წევრი
• საქართველოს დამფუძნებელი კრების წევრი დამოუკიდებელი ნაციონალ-დემოკრატიული პარტიისაგან, პარტიის საპარლამენტო ფრაქციის თავმჯდომარე
• ამიერკავკასიის სეიმი, წევრი
• საქართველო მესაკუთრეთა ეროვნული პარტია, დამფუძნებელი (1920-)
• საქრთველოს ეროვნულ-დემოკრატიული პარტია , დამფუძნებელი

• ახალი საქართველო : წერილების კრებული. 1924-1926 (ავტორი). - ტფილისი, სახელგამი, 1928. - 306გვ.
• აჯანყების შემდეგ : La politique realiste Georgienne ; Годовщина газеты "Новая Грузия" (ავტორი). - Paris, Edition de l'auteur, 1925. - 29გვ.
• სიტყვები ნათქვამი პარლამენტში [ეროვნულ საბჭოში] (ავტორი). - თფილისი, ქართველთა ამხანაგობის სტ., 1919. - 31გვ.
• საქართველო და რუსეთი : რუსეთისა და საქართველოს ტრაქტატი 1783 წლისა და ქართლ-კახეთისა, იმერეთისა, გურიისა და სამეგრელოს საკავშირო ხელშეკრულობა 1790 წლისა : საქართველოს ისტორიული რუქით (ავტორი). - თბილისი, 1918. - 52გვ.
• ნაციონალ-დემოკრატიული პარტია (ავტორი). - თფილისი, 1918. - 16გვ.