ზაქარია (აფხაზეთის კათოლიკოს-პატრიარქი, გენათელი მიტროპოლიტი)

აფხაზეთის(დასავლეთ საქართველოს) კათოლიკოს-პატრიარქი 1657–1660 წლებში, იმავდროულად გელათის ეპისკოპოსი(გენათელი) მიტროპოლიტის წოდებით. მას საგვარეულო მამულები და სასახლე ჰქონდა ქუთაისში, მწვანეყვავილაზე, სადაც 1637–1639 მთავარანგელოზის ეკლესია, ციხე და სახლ-კარი ააშენა. იგი იმერეთის სამეფო კართან დაახლოებული პირი და ალექსანდრე III-ის პირადი მოძღვარი იყო. ზაქარია აქტიურად მონაწილეობდა დასავლეთ საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში. ზრუნავდა დასავლეთ საქართველოს ეკლესიისა და კულტურის მთლიანობის განსამტკიცებლად. ზაქარიამ დაახლოებით 1659 წელს ოდიშის მთავარს, ვამეყ III დადიანს ფიცი დაადებინა ოდიშის საკათოლიკოსო მამულების მმართველობაში ჩაურევლობის შესახებ, მისგანვე მიიღო საკათოლიკოსო სადგომად სენაკის საწინამძღვრო ეკლესია მამულებითა და სასახლით, საკათოლიკოსო სადგომად გურიის მთავრებისაგან მიიღო აკეთის საწინამძღვრო ეკლესია ასევე მამულებითა და სასახლით. ცნობილია მისი შეკვეთით 1652–1655 წელს გადაწერილი დიდი გულანი, რომელიც 1705 წელს დავითგარეჯის მონასტრისათვის შეუწირავთ. ზაქარია სიცოცხლეშივე გამოუხატავთ გელათის ეკლესიის სამხრეთ სვეტზე. მისი მოღვაწეობა აღწერილი აქვთ რუსეთის ელჩებს–იევლიევსა და ტოლოჩანოვს, იტალიელ მისიონერებს-იოსებ ძამპის და ანდრეა ბორომეოს, რომლებიც პირადად იცნობდნენ ზაქარიას.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ.III.–თბ., 2014.-გვ.321