მარიამი (ქართლის დედოფალი)

XVI-XVII სს მიჯნა - 1682, ქართული კულტურის მოღვაწე, ქართლის დედოფალი, მანუჩარ I დადიანის ასული. 1621 წელს მისთხოვდა მამია გურიელის ძეს სვიმონს, როცა სვიმონმა მამია გურიელი მოკლა (1625), ლევან II-მ (მარიამის ძმა) წაართვა მას მარიამი და თავის შვილთან ოტიასთან ერთად დადიანის სასახლეში წამოიყვანა. 1634 წელს ირანის შაჰის თანხმობით მარიამი ცოლად შეირთო ქართლის მეფემ როსტომმა. ეს აქტი მიმართული იყო თეიმურაზ I-სა და იმერეთის მეფის გიორგი III-ის წინააღმდეგ. როსტომის გარდაცვალების (1658) შემდეგ შაჰის ბრძანებით მარიამი მიათხოვეს ქართლის მეფეს ვახტანგ V-ს (შაჰნავაზ I). იგი ზრუნავდა მტრების შემოსევების დროს დანგრეული ეკლესია-მონასტრების აღდგენა-შეკეთებასა და შემკობაზე: ხელახლა ააშენა ბოლნისის ეკლესია, განაახლა რუისის ეკლესია, და სხვა. აგროვებდა და ამკობდა ქართულ ხელნაწერებს, თავისი ხარჯით ყიდულობდა მტრების მიერ მიტაცებულ ხელნაწერ წიგნებს. მარიამის თაოსნობით 1633-1646წწ. გადაწერილ იქნა "ქართლის ცხოვრების" კრებული.

წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ. 6.-თბ., 1983.-გვ.439