იბერის ძე (ეპისკოპოსი)

ეგრესის სამეფოს პირველი ეპისკოპოსი 318 წლიდან. წარმოშობით კაპადოკიელი ქართველი იყო. V საუკუნის სომეხი ისტორიკოსის აგათანგელოსის გრიგოლ პართელის "ცხოვრების" არაბულ ვერსიაში იგი "იბირ-ბ-ზ-ხუას" სახელით იხსენიება, რაც, ნ. მარის მოსაზრებით, "იბერ სკუას"–იბერის ძის დამახინჯებული გადმოცემაა. მას შემდეგ რაც კაპადოკიის ეკლესიის მეთაურმა ლეონტი კესარიელმა(დაახლ. 315–325) სომეხთა განმანათლებელი გრიგოლი სომეხთა ეპისკოპოსად აკურთხა, ქ. სებასტიის(ახლანდ. ქ. სივასი თურქეთში) ეპისკოპოსს, პეტრეს სთხოვა ეგრისის ეკლესიის მეთაურად იბერის ძე დაესვა ისე "როგორც ამას საეკლესიო კანონები მოითხოვდა". აგათანგელოსის სიტყვით, "ეს ქართველი" იყო "ცხოვრების წესით სამაგალითო, ღვთისმოსავი, საეკლესიო წიგნთა მცოდნე". იგი დიაკონი იყო, როცა ორმოც წამებულთა ნეშტი მოიპოვეს(ქ. კესარეის ტუქსის ბრძანებით სებასტიელი ქრისტიანები მარტის ყინვიან ღამეს შიშვლები შერეკეს ტბაში და ასე დახოცეს, ძვლები კი დაწვეს და ნარჩენები დამალეს, რათა ქრისტიანებს არ ეპოვათ. 3 დღის შემდეგ ქრისტიანებმა წამებულთა ძვლები იპოვეს და "დაჰკრძალეს ლუსკუმასა"). 40 სებასტიელ წამებულთა თვითმხილველმა იბერის ძემ ეგრისის ეკლესიის ეპისკოპოსად კურთხევის შემდეგ ეგრისის დედაქალაქ ციხე-გოჯში დაიდო ბინა, სადაც IV საუკუნეშივე 40 სებასტიელ წამებულთა სახელზე დიდი ზომის ერთნავიანი ბაზილიკა ააგო. რამდენჯერმე გადაკეთებული ეს ეკლესია დღესაც ძველ სახელს ატარებს.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: georgianencyclopedia.ge