ალექსი ოჩიაური

დაიბადების ადგილი: სოფელი ახიელი, არხოტის თემი (ახლანდელი ხევსურეთის თემი, დუშეთის მუნიციპალიტეტი).

მისი მამა ხევსურეთში ცნობილი დასტაქარი ალეკა ოჩიაური იყო, რომელიც თავის ქალის ოპერაციებსაც აკეთებდა. 1912 წელს ალექსი ოჩიაური ჯარში გაიწვიეს, საიდანაც კვლავ არხოტში დაბრუნდა; 1917 წელს იყო ფშავ-ხევსურეთის ოლქის შუაფხოს წმინდა გიორგის სახელობის საყდრის მედავითნე, საიდანაც ეპისკოპოს ლეონიდეს ხელდასმით, სოფ. ახიელის ეკლესიის მღვდლად აკურთხეს; ბოლშევიკების ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, გაკრიჭეს და სასულიერო საქმიანობა აუკრძალეს; ა. ოჩიაური ხალხური პოეზიის კარგი მცოდნე იყო და თავადაც წერდა ლექსებს; 1924 წლიდან ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას; 1930-იან წლებში ასწავლიდა ბარისახოს სკოლა ინტერნეტში, შემდგომ, შუაფხოს სკოლაში; 1936 წელს დააპატიმრეს ცნობილი ე.წ. "ამერიკელების საქმესთან" დაკავშირებით ("ხევსურების წერილი ამერიკის მთავრობას"); ა. ოჩიაურის "დანაშაული" ის იყო, რომ მან წერილი გაატანა ამერიკელ ტურისტს ლიქოკში თავის ახლობელთან სტუმრის პატივისცემისა და მისი დაბინავების თხოვნით; სასჯელის მოხდის შემდეგ გაათავისუფლეს; 1936-1941წწ. მეულღე ნათელა ბალიაურთან ერთად, ჩაება ენიმკის (ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი, შემდგომ საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი) ეთნოგრაფიის განყოფილების მიერ ფართოდ გაშლილ შემკრებლობით საქმიანობაში ქართული ეთნოგრაფიის ფუძემდებლის - გ. ჩიტაიასა და ეთნოლოგ ვ. ბარდაველიძის ხელმძღვანელობით; პედაგოგიური საქმიანობის პარალელურად იგი იწერდა მთიელთა ზეპირსიტყვიერების ნიმუშებს და ეთნოგრაფიულ მასალებს; ეს მასალები მოიცავს ხევსურთა და ფშაველთა რელიგიური და სოციალური ყოფის ძირითად მხარეებს; მის მიერ შეკრებილი განუზომლად ფასეული მასალების ნაწილი გამოცემულია; ა. ოჩიაურის გამოუქვეყნებელი ხელნაწერები დაცულია ივ. ჯავახიშვილის ისტორიის და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის არქივში, ესენია: "თქმულებები ხევსურულ ღვთაებათა და ღვთისშვილთა შესახებ" (1938), "ფშაური წაწლობა და ნადობ-ნაძმობა" (ნ. ბალიაურთან ერთად, 1941); "მასალები სამამო მიწათმფლობელობის შესახებ ხევსურეთში" (1950), "სახატო მიწები ხევსურეთში", "ხევსურეთის ზოგიერთი ამბები" (1950), "ხევსურული მასალები", "ხევსურული ანდრეზები" (1937, 1948-1951, 1949, 1950) და სხვ.; ა. ოჩიაური ცნობილი ეთნოლოგის თინა ოჩიაურისა და მოქანდაკეების ირაკლი და გოგი ოჩიაურების მამაა.

წყარო: მოსისხლეობა და ჭრა-ჭრილობა ხევსურეთში / ალექსი ოჩიაური.-თბ.,2019

• ქართული ხალხური დღეობების კალენდარი : ხევსურეთი II(ბუდე-ხევსურეთი, შატილ-მიღმახევი) (ავტორი). - თბილისი, ენა და კულტურა, 2005. - 399გვ.
• ქართული ხალხური დღეობები აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთში (ფშავი) (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 1991. - 305გვ.
• ქართული ხალხური დღეობების კალენდარი : ხევსურეთი (არხოტის თემი) (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 1988. - 210გვ.
• ქართული ჩვეულებითი სამართალი, 1988 = Грузинское обычное право, 1988 = Georgian common law, 1988 : კრებული (თანაავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 1988. - 208გვ.
• სტუმარმასპინძლობა ხევსურეთში : ეთნოგრ. ნარკვევი (ავტორი). - თბილისი, მეცნიერება, 1980. - 254გვ.
• ფშავ-ხევსურული პოეზია : შეკრებილი ალ. ოჩიაურის მიერ (ავტორი). - თბილისი, საბჭ. საქართველო, 1970. - 329გვ.