თეოფილაქტე სიმოკატა

განეკუთვნებოდა ბიზანტიის იმპერიის საზოგადოების ზედა ფენას. იყო იმპერატორ ჰერაკლეს  (610-641) მრჩეველი. მისი თხზულება "ისტორია" ("მსოფლიო ისტორია") მენანდრე პროტიქტორის შრომის გაგრძელებას წარმოადგენს და იმპერატორ მავრიკიოსის (582-602) დროინდელ ამბებს მოიცავს. თხრობის მთავარი თემაა ბიზანტიის იმპერიის მიერ ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე ავარებისა და სლავების, ხოლო აღმოსავლეთში სასანიანთა ირანის წინააღმდეგ გამართული ომები. მის "ისტორიაში" მოიპოვება მნიშვნელოვანი ცნობები საქართველოს შესახებ, ასე მაგალითად: თურქთა მიერ "კოლხთა ბელადებისა და სამასი ათასი კოლხის ამოხოცვის" (მიცვალებულები 4 დღის სავალზე იყო მოფენილი) შესახებ; როგორც გაირკვა, თეოფილაქტე სიმოკატას მიერ აღნიშნული ფაქტი შეიძლება გაზვიადებულია, მაგრამ ისტორიულ რეალობას ემყარება. დაახლოებით 558 (562-მდე) ცენტრალური აზიიდან გამოქცეულმა ჟუჟანებმა (ისინი აღმოსავლეთ ევროპაში ავართა სახელით არიან ცნობილნი) ბალკანეთში გადასვლამდე, აზოვის ზღვის აღმოსავლეთით ოგორთა განადგურების შემდეგ, შავი ზღვის ჩრდილო-აღმოსავლეთ სანაპიროზე განსახლებული ქართველური მოსახლეობა ამოხოცეს. ეს ამბავი ქართულ წყაროშიცაა ასახული (ჯუანშერი). თეოფილაქტე სიმოკატა საუბრობს აგრეთვე, VI საუკუნის 80-იანი წლების მშვიდობიანობის შესახებ ეგრისში: "ფასისის წყალსაც აღარ ამღვრევდა სისხლი; მისი მშვიდობიანი მდინარება სიწყნარის ბრწყინვალებით რწყავდა კოლხეთს და მიდიელ მოსახლეს არსად აჭაჭანებდა". თეოფილაქტე სიმოკატა დაწვრილებით გადმოსცემს ირანელთა სარდლის ბარამის შეჭრას სვანეთში 589-590 წლებში, სადაც იგი სასტიკად დამარცხდა. VII საუკუნის ბიზანტიელი ისტორიკოსი, წარმოშობით ეგვიპტიდან.

წყარო: საქართველო: ენციკლოპედია: ტ. IV. -თბ., 2018. -გვ.46