სტეფანე ყირქესალი

დაბადების ადგილი: ქ. ახალციხე.

დაამთავრა თბილისის კომერციული სასწავლებელი 1909 წელს; 1914-1916წწ. სწავლობდა პეტერბურგის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის ელექტროტექნიკურ განყოფილებაზე.

სტუდენტობის პერიოდში პარალელურად მუშაობდა ყირიმის ელექტრული რკინიგზის საპროექტო ბიუროში ტექნიკოსად. ბიუროს ხელმძღვანელობდა გამოჩენილი რუსი მეცნიერი, ელექტრული წევის საბჭოთა სკოლის დამაარსებელი პროფესორი ა. ვ. ვულფი; 1913 წლიდან მუშაობდა არსენალზე სამხედრო სატექნიკო საამქროს უფროს ინჟინრად; 1920 წლიდან - გზათა დეპარტამენტში რკინიგზის სამსახურის სამშენებლო სამუშაოთა მწარმოებლად; 1921 წლიდან - ამიერკავკასიის რკინიგზის სამსახურის ელექტროფიკაციის ურლტეხილების უფროს ინჟინრად; კითხულობდა ლექციებს საქართველოს უნივერსიტეტში პოლიტექნიკურ ფაკულტეტზე, რომელსაც უნდა მოემზადებინა ელექტროწევის სპეციალისტები; საფუძველი ჩაუყარა ელექტრომანქანების კათედრას, რომელსაც დაარსებიდან გარდაცვალებამდე ხელმძღვანელობდა; ინჟინერთა პირველი გამოშვებისთანავე პოლიტექნიკური ფაკულტეტი გამოეყო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტს; 1923 წელს ამიერკავკასიის რკინიგზაზე მისი აქტიური მონაწილეობით შეიქმნა სურამის უღელტეხილის ელექტროფიკაციის ბიურო, რომელსაც შემდგომ ხელმძღვანელობდა; მონაწილეობდა შაორისა და ტყიბულის ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობაში; შაორჰესი აშენდა ამიერკავკასიის რკინიგზების ელექტრული წევის და დატვირთვების კვებისათვის; მისი ხელმძღვანელობით დაპროექტდა და შემდეგ აშენდა ზაჰეს-რიონჰესის 110კვ ძაბვის ელექტროგადამცემი ხაზი, დამუშავდა წევის ქვესადგურების განლაგებისა და სიმძლავრის საკითხები; შერჩეულ იქნა ელმავლების საჭირო პარამეტრები, დაპროექტდა და აშენდა ხაშურის საელმავლო დეპო, ჭიათურის ხაზების, ბაკურიანის მთა-გორიანი შტოების, თბილისი-ხაშურის ვაკეუბნების და სხვა ელექტროფიკაციის დაგეგმარება დაიწყო მისივე თაოსნობით; სურამის უღელტეხილის საელექტრომავლო წევის ექსპლუატაციის დაწყება საზეიმოდ აღინიშნა 1932 წლის 15 აგვისტოს; გამოსცა პირველი ქართული სახელმძღვანელო პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სტუდენტებისათვის - "სინქრონული მანქანები" და "ცვლადი დენის თეორია", შედგენილი მახარაძესთან ერთად; 1934 წელს მიიღო პროფესორის წოდება; 1935 წელს გამოსცა ტრანსფორმატორების დაპროექტების დამხმარე სახელმძღვანელო; 1930 წლიდან სამუშაოდ გადავიდა ამიერკავკასიის რკინიგზის საგეგმო განყოფილებაში; აქტიურად მონაწილეობდა საზოგადოებრივ საქმიანობაში, სამეცნიერო შეხვედრებსა და დისკუსიებში; უშუალოდ იყო ჩართული ახალგაზრდა ინჟინრების მომზადებასთან დაკავშირებული საკითხების გადაწყვეტაში; ალექსანდრე დიდებულიძესთან, ალექსანდრე მესხიშვილსა და ლევან ხიზანიშვილთან ერთად ქართული ელექტროტექნიკური განათლების ფუძემდებელია; 1937 წლის 16 ივლისს დააპატიმრეს. მას ბრალად დასდეს კონტრრევოლუციონერული საქმიანობა. 30 სექტემბერს დახვრიტეს. სსრკ უზენაესი სასამართლოს სამხედრო კოლეგიის 09.07.1955 წლის განჩინებით, №4н-07999/55 საქმე შეწყდა დანაშაულის ნიშნების არარსებობის გამო.

წყარო: საქართველოს ენერგეტიკოსები=Georgian Power Engineers: ენციკლოპედია.- თბილისი, 2016.- გვ.356; საარქივო და მეხსიერების კვლევები: historyproject.ge

• საპატიო რკინიგზელის სამკერდე ნიშანი

• ცვლადი დენის თეორია ჩერდანცევის და კრუგის სახელმძღვანელოების მიხედვით (თანაავტორი). - თბილისი, სახ. ტექ. გამ-ბა ტექნიკა და შრომა, 1933. - 537გვ.
• სინქრონული მანქანები (ავტორი). - თბილისი, ტექნიკა და შრომა, 1933. - 208გვ.