ენათმეცნიერება

პ. ცხადაია

კოლხეთის ტოპონიმიაში გამოვლენილი ახალი ქართულ-მეგრული ფუძეშესატყვისობანი

ქართველური ენების ისტორიულ, შედარებითი ლექსიკის კვლევა-ყიებისა და არქეტიპების გამოვლენის სფეროში მნიშვნელოვანი შედეგებია მიღწეული; ამის მიუხედავად. "ქართველურ ენათა ეტიმოლოგიური ლექსიკონის" მეორე გამოცემის წინასიტძვაობაში ჯაინც ფენრიხი და ზურაბ სარჰველაყე აღნიშნავენ: "ერთგვარი უკმარისობის გრყნობა მაინც რჩება თუნდაც იმის გამო. რომ ჰერჰერობით. სამწუხაროდ. არ არსებობს ქართველური ენებისა და მათი დიალექტების ლექსიკური ფონდის ბანკი. რაც შესაყლებელს გახდიდა მრავალი საერთო ყირის გამოვლენას, ამგვარი სამუშაოს ჩატტარების აუცილებლობა. ვფიქრობთ. სადავო არავისთვის უნდა იძოს", რა თქმა უნდა! მაგრამ ცნობილია. რომ მონათესავე ენების ფუყეენისეული ლექსიკური ფონდის გამოვლენისა და ახალ-ახალი ფუყეთშესატძვისობების დადგენის საქმეში. წერილობითი ყეგლებისა და სალიტერატურო ენისა თუ დიალექტების ლექსიკონების გარდა. მეტად ფასეულია ონომასტიკური. კერყოდ კი - ტოპონიმური მონაცემების გათვალისწინებაც, რამდენი შემთხვევაა ცნობილი. როცა თუნდაც მხოლოდ ტოპონიმურ მასალაზე დაძრდნობით გამოუთქვამთ ანგარიშგასაწევი ვარაუდი ამა თუ იმ გამქრალი ან ადგილგადანაცვლებული ეთნოსის უწინდელი განსახლების არეალის შესახებ, მაგალითისათვის შორს წასვლა არ დაგვჭირდება: სწორედ ტოპონიმთა ანალიზის შედეგების გათვალისწინებამ მისცა ივ, ჰავახიშვილს ლოგიკური წანამყღვრები ქართველური ტომების მიგრაციასთან დაკავშირებით ორი მნიშვნელოვანი დასკვნის გასაკეთებლად: ა, "კოლხეთის სამხრეთსა და აღმოსავლეთს ნაწილში მხოლოდ მეგრელ-ლაზების ტომები ცხოვრობდნენ"+ ბ, "ყველად სვანები გაცილებით უფრო სამხრეთით ბინადრობდნენ. ვიდრე ეხლა ცხოვრობენ".

 

თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახყ სახელმწიფო უნივერსიტეტი
სარჩევი