მთელი მსოფლიოს პედაგოგები და ფსიქოლოგები კარგა ხანია იმ აზრის არიან, რომ "გაფართოვდა პატარა ბავშვის კოგნიტური განვითარების დიაპაზონი", რომ დაბლა დაიწია განათელბის დაწყების ასაკობრივმა დონემ. ამ სიტუაციამ გამოიწვია მომრავლება უამრავი პროგრამების, სახელმძღვანელოების, სადაც აქცენტირებულია განსაკუთრებით 5-6 წლის ბავშვის სწავლება. ეს გასაგებიცაა, რადგან დღეს დიდი ყურადღება ექცევა ბავშვის სკოლისათვის მომზადებას, რომელიც ჯერჯერობით მთლად ნათლად არა აქვთ მეცნიერებს და პედაგოგებს წარმოდგენილი. სწავლის ქმედებიდან რა ზოგადი პარამეტრები უნდა იქნას აღებული, რომელსაც უნდა დაეუფლოს სკოლამდელი ასაკის ბავშვი, რათა შემდეგში სკოლაში სწავლა გაუადვილდეს? ყოველივე ამის გათვალისწინებით ჩვენი თემის აქტუალობა ეჭვს არ ბადებს. რატომ ავიღეთ მაინცდამაინც მათემატიკა?

მათემატიკის სწავლების საკითხი თანამედროვე სკოლაში კრიზისს განიცდის. მეცნიერულ მოთხოვნებს არ აკმაყოფილებს არც პროგრამები და არც მეთოდიკა. ბავშვების დამოკიდებულება მათემატიკისადმი ძირითადად უარყოფითია. უფრო მეტიც: ლაპარაკობენ "მათემატიკური ნევროზების" შესახებაც. სკოლაში ბავშვის სწავლების წარმატების საწინდარია ის, თუ წარმოდგენების რა მარაგით და მათემატიკური რეალიებისადმი რა დამოკიდებულებით მოდის ბავშვი სკოლაში.

სკოლამდელი ასაკის ბავშვის სწავლა-აღზრდის საქმე საუკუნეებს ითვლის. აქ უამრავ მიდგომებს და მეთოდებს ვხვდებით, როგორც პედაგოგებთან, ისე ფსიქოლოგებთან. ბევრი მკვლევარი აღიარებს, რომ ზრუნვა მათემატიკური წარმოდგენების განვითარებისათვის უკვე ადრეულ სკოლამდელ ასაკში უნდა დავიწყოთ და შექმნილია კიდეც გარკვეული მცდელობები ამ მიმართულებით (დიენეში, პაპი და პაპი, ელკონინი, დავიდოვი, გრინი და ლაქსონი და ა.შ.). მიუხედავად მთელი რიგი მიხვედრებისა და გამოგონებებისა არ არის შექმნილი ერთიანი კონცეფცია სკოლამდელი ასაკის ბავშვის მათემატიკური განათლების შესახებ.

ამ ბოლო რამოდენიმე ათწლეულის მანძილზე (და დღესაც ასე გრძელდება) ფეხი მოიკიდა აზრმა, რომ ბავშვის მათემატიკურ სამყაროში შეყვანა უნდა დავიწყოთ უწყვეტი, მთლიანი ობიექტის გაზომვის პროცედურით, გაჩნდა პროგრამები როგორც საბავშვო ბაღის, ისე დაწყებითი სკოლის დონეზე და დაიწყო ბავშვის მასობრივი სწავლება ამ მეთოდით. მათ ვერ გაითვალისწინეს ის გარემოება, რომ ნატურალური რიცხვი გაზომვის საფუძველია, არა მხოლოდ ლოგიკურად, არამედ ისტორიულადაც.

გაზომვის პროცედურით უწყვეტი, მთლიანი ობიექტი მათ დაჰყავთ დისკრეტულ ობიექტებზე (სანიშნებზე) და მიაჩნიათ, რომ დისკრეტულ ობიექტთა სამყაროს მათემატიკური დახასიათება ბავშვისთვის ცნობილია.

ამ რთული ოპერაციის განსახორციელებლად ბავშვმა უნად იცოდეს: დისკრეტულ ერთობლიობათა შედარების ოპერაცია, გადასვლა უწყვეტიდან დისკრეტულზე, იმის წვდომა, რომ მთლიანი ობიექტების შედარება მათი შესატყვისი დისკრეტული ერთობლიობების შედარების ეკვივალენტურია და ამავე დროს მას არ უნდა დაეკარგოს საწყისი პრობლემა, რაც საკმაოდ მაღალ გონებრივ განვითარებას გულისხმობს.

ერთ-ერთი ძირითადი დებულება, რომელსაც მოქმედი სახელმძღვანელოების ავტორები ეყრდნობიან იმაში მდგომარეობს, რომ ძირითადი თვალსაჩინოება მათემატიკის სწავლების პროცესში არის ნახატები, სურათები. აქა-იქ გამოჩნდება ჩხირებით ან კუბიკებით მანიპულირება, რასაც ძალიან პატარა როლი აქვს მინიჭებული სწავლების პროცესში. ეს არ არის სწორი; ნახატებით მათემატიკური ოპერაციების გადმოცემა შეუძლებელია; ნახატი სტატიკურია და მაგალითად შეკრებისა და გამოკლების ოპერაციების გამოხატვა შეუძლებელია. ნახატზე მოცემულია ვთქვათ, პირველი შესაკრები, შეკრების ნიშანი და მეორე შესაკრები. ბავშვმა შეკრების ოპერაცია გონებაში უნდა ჩაატაროს, მაგრამ გონებაში ოპერაცია ვერ ჩატარდება, თუ ის ჯერ მატერიალურად საგნების საშუალებით არ არის ჩატარებული. გონებრივი ოპერაციები გაშინაგნებული (ინტერიორიზირებული) მატერიალური მოქმედებებია. ეს დებულება თანამედროვე ფსიქოლოგიის ერთ-ერთი ძირითადი დებულებაა. მხოლოდ პერცეპტული მონაცემებიდან ცნებები არ გამოიყვანება თუ ამ პროცესში არ ჩაირთო მოქმედების სქემატიზმი.

მოქმედებას სრულიად სხვა ორგანიზაცია შეაქვს პერცეპტულ მონაცემებში, ამდიდრებს მათ და აუცილებელი პირობაა მონაცემების კატეგორიზაციის გზაზე.

...