selected terms: 5,030 page 121 of 252
პირველმღებ-ი // პირველმღებად-ი
(πρόλεψις) პირველად მიღებული, წინასწარ აღებული =ტყუვილ ვიდრემე პირველდაწესებული და აქაცა, მებრ პირველმღებისა (ნემეს., პეტრ., 2; 29.20); არს უკუჱ დაუღლვით მიღებულთაჲ ტყუილ, ერთქმნილი More…
პირველობა-ჲ
(πρότερον τό) წინმდგომობა, თავდაპირველობა, უპირატესობა =პირველობაჲ ვიდრემე უკუე ორკეც: რომელიმე ჟამითა, ხოლო რომელიმე ბუნებითა (ამონ., ტარიჭ., 163,3); პირველობაჲ ოთხ-სახედ მოესწავების: More…
პირმშო-სახე // ხატი
(ἀρχέτυπον τό) პირველსახე, არქეტიპი =ვითარცა საბეჭდავსა მრავალნი აქუნდიან სახენი მიმღებელნი პირმშოჲსა მისგან სახისა მისისა და თითოეულსა სახეთა მათგანსა შინა ყოვლად და იგივე იყვის (არეოპ., More…
პირმშო-ჲ
(πρωτοτοκός) =პირმშო არს პირველშობილი, გინათუ მხოლოდშობილი, გინა უპირველესი სხუათა ძმათაჲ (დამასკ., გარდ., 231, არს.); ღმერთსა პირმშონი მოერთუმოდეს (თტე., მიქ. 7.1, გელ., K 1, 407r); More…
პირმშოთ-სახეობა
(ἀρχετυπία ἡ) =შესაძლებელ არს მათ მიერ აღსლვად უნივთოთა მათ მიმართ პირმშოთსახეობათა (არეოპ., ზეც., ეფრ., 2.4) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
პირუტყუება-ჲ
(ἄλογος) =ცხოველი განიკუეთების სიტყჳერებად და პირუტყუებად (დამასკ., დიალ., 2,19, ეფრ.); – ἀλογία ἡ – რამეთუ რისხვაჲ პირუტყუთა უკუე ვნებულისა აღძვრისაგან შეემთხუევის და პირუტყუებითა More…
პირუტყულ-ი
(ἄλογος // ἀλόγως) =არა წმიდათა სულებსა რომელნიმე უგუამოებასა პირუტყულსა ჰგონებენ მიწევნად (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 7.I.2); პირუტყული არს აღძრვაჲ პირუტყუთაჲ, ვინაჲცა მყის ყვანებულ More…
პირუტყჳ
(ἄλογος) სიტყვიერების უნარს მოკლებული =არაოდეს იყო ღმერთი პირუტყუ, არამედ მარადის აქუს სიტყუაჲ თჳსი მისგან შობილი (დამასკ., გარდ., 42, ეფრ.); ვჰგონებდ სადმე ყოველსავე სწორყოფად წინაშე More…
პკურება
(περιῤῥαίνω) =ხოლო ნაცრისა მისისა წყლითა განთქუჱფულისა პკურებასა ბრძანებს (თტე., რიცხ. 35, გელ., A 1108, 67r) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
პკურება-ჲ
(ῥαντισμός ὁ) =რამეთუ წყალი პკურებისაჲ არა გარე-მოესხურა მას (თტე., რიცხ. 35, გელ., A 1108, 67r) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული More…
პლატონეთი
(πλατωνικός ὁ) პლატონის მიმდევარნი =საჴმარ არს ცნობად, ვითარმედ პლატონეთნი წინააღუდგებიან აღჴსნასა ამას (ამონ., ტარიჭ., 79,3) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
პლატონისგანნ-ი
(οἱ ἀπὸ Πλάτωνος) პლატონის მიმდევრები =პლატონისგანნი ამის თნებისა იქმნნეს აღმრჩეველ (ნემეს., პეტრ., 2; 47.9-10) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
პლატონურ-ი
(πλατωνικός ὁ) პლატონის მიმდევარი =პროკლე დიადოხოსი, პლატონურისა ფილოსოფოსისა „კავშირნი“ (პრ., კავშ., პეტრ., I. სათ., 3.1-3); პლატონურნი სადმე მრავალთასა პირველთა შორის იტყოდეს (ამონ., More…
პოდირ-ი
(ποδήρης ὁ) შესამოსელი =ქერობინთაჲსა მისგან, რომლისა წელნი მორტყმულ იყვნეს საპფიროვნითა, რომელსა-იგი ემოსა პოდირი სასწაულად მღდელთ-მთავრობისა (არეოპ., ზეც., ეფრ., 8.2) More…
პორიზმაჲ // პროზიმაჲ
(πόρισμα τό) დედუქცია წინამავალი დასაბუთებიდან =პორიზმასა შეჰკრებს არისტოტელი ესევითართასა (ამონ., ტარიჭ., 120.36); ესენი ანუ გარდასრულთაებრ მოიხუმიან და იწოდების პროზიმად... (ამონ., More…
პორფირ-ი
(πόρφυρος) =რაჲსათჳს სამღდელოთა ჭურჭელთაგანთა რომელთამე ჳაკინთონთაჲ უბრძანა ზედა-დასხმაჲ საბურველთაჲ, ხოლო რომელთამე ზედა – პორფირთაჲ? (თტე., რიცხ. 6, გელ., A 1108, 39v); გარეშენი More…
პრონჳა-ჲ
(ἡ πρόνοια) =ხოლო პრონჳაჲ, ვითარ-და სახელი მისი წარმოაჩენს, მოქმედებაჲ არს პირველ გონებისა (პრ., კავშ., პეტრ., 120; 73.27-28) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
პროტასია // პროტასი
(πρότασις ἡ) წანამძღვარი =ვიჴუმევთ აღლევითსა შეგულისსიტყუვათაცა ზედა აღმლეველნი მათნი პროტასიათა მიმართ (ამონ., ტარიჭ., 31,28) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
პროფორიკონი სიტყუაჲ
(προφορικὸς λόγος ὁ) გამოთქმული სიტყვა =თქუას ვინმე პროფორიკონისა სიტყჳსა და ვნებისაჲ წინააღმდგომთა შემწყნარებელ-ყოფაჲ (ამონ., ტარიჭ., 141,39) =ძველქართულ-ძველბერძნული More…
პურ-ი
(προσφορά ἡ) =არა შემდგომად შეწირვისა, არამედ პირველ წმიდა-ყოფისა და შეწირვისა, თჳთ პურსა მას, შესაწირავისათჳს განკუთვნილსა, ესრეთ უწოდეს (დამასკ., გარდ., 252, ეფრ.); ; პური საღმრთო-ჲ – More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9