სა სე სი სკ სმ სნ სო სპ სრ სტ სუ სფ სქ სწ სხ სჯ სჳ
სიბ სიგ სიდ სივ სიზ სით სიკ სილ სიმ სინ სიო სიპ სირ სის სიტ სიფ სიქ სიღ სიყ სიც სიძ სიწ სიხ სიჴ
selected terms: 105 page 3 of 6
სიმდაბლე
(ταπεινότης ἡ) =მიღებულ იქმნა ღმრთეებისაგან ვიდრემე სიმდაბლე და ძალისაგან – უძლურებაჲ (ლეონ., ეპ., არს., 3, S 1463, 218r); არცა კაცობრივისა სიმდაბლისა მიერ, არცა დიდებულისა აღდგომისა მიერ More…
სიმდიდრე
(πλοῦτος ὁ) =რომელთა შუენიერებაჲ არს სიწმიდე სულისაჲ და სიმდიდრე – უპოვარებაჲ (ნოს., ნეოკეს. ცხ., ეფრ., S 384, 338v); სიმდიდრე საღმრთოთა მადლთა სიტკბოებისაჲ ნათესავისათჳს კაცთაჲსა More…
სიმეა-ჲ // სიმია-ჲ
(σημεῖον τό) მათემატიკური ნიშანი: წერტილი =ღრამმი განიწიაღების სიმეაჲსაგან, რომელსა ცხად-არს, ვითარმედ არა აქუს არცერთი განფენაჲ (ამონ., ტარიჭ., 9,8) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
სიმრავლე
(πλῆθος τό) რაოდენობის ერთ-ერთი სახე; სიმრავლე; მრავალგვარობა, მრავალფეროვნება =სამთა და ოთხთა ზედაობაჲ სიმრავლესა დაჰნიშნავს (თტე., ამოს., გელ., 1.3, S 417, 101r); რაოდენისაჲ რომელიმე More…
სიმრგულე
წრე =ვითარცა საუკუნოჲ რაჲმე სიმრგულე სახიერებისათჳს, სახიერებისაგან, სახიერებისა შინა და სახიერებისა მიმართ უცთომელითა მოქცევითა მოიმრგულევის და მის შორის მასვე ზედა მარადის გამომავალ More…
სიმრთელე განსაზღრებისა-ჲ
(ὑγίεια ἡ) განსაზღვრების მთლიანობა, სისრულე =ხოლო სიმრთელე განსაზღვრებისაჲ არს, რაჲთა არცა ჰმატდეს, არცა აკლდეს ლექსთა შინა (დამასკ., დიალ., ეფრ. 16,9) შდრ. ხოლო საზღვრისა სიმრთელე არს More…
სიმტკიცე
(στεῤῥοτης ἡ) =ნივთთა სიპოხენი ურთიერთარს უჴდებიან, რომელ არიან სიმტკიცე და სითხე (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., V, 1); – κράτος τό – ძლიერება, ძალა – ყოველთა უმაღლეს არს და ყოველსა შენსა More…
სიმშჳდე
(ἐπιείκεια ἡ) =და სხუათა სიმშჳდითა ეკურნებოდედ და სიმდაბლითა და თანაგულსმოდგინებითა უტკბილესთათჳს სასოებათა (ნაზ., ჰომ., ანონ.); – πραότης ἡ – დიდისა მისცა მოსესსა ფრიადისა სიმშჳდისა მიერ More…
სიმძიმე
(ὄγκος ὁ) სისქე, მასა =რომელსა შესმენას ქუეშე იყოს ყოველი სახე არსებისაჲ მისსა მიმართვე ნაწილნი და კერძონი მისნი აღიყვანებიან – სიმძიმედ და სისუბუქედ, რომელი-ესე სიმძიმეთა შინა იხილვების, More…
სიმჴნე
(ἀνδρεία ἡ; ჰენდ. ძალი და სიმჴნე) =δύναμις ἡ – სულიერისა მადლისამიერი ძალი და სიმჴნე მისცა მას (თტე., მსჯ. 21, გელ., A 1108, 191v); არა შეუმსგავსად შევამსგავსენითმცა ზეცისა ძალთა More…
სინანულ-ი
(μετάνοια ἡ) =სიტკბოებაჲ ღმრთისაჲ სინანულად მოგიყვანებს შენ (თტე., მსჯ. 27, გელ., A 1108, 198r); კაცი უძლურებისათჳს ჴორცთაჲსა მიემთხჳა სინანულსა (დამასკ., გარდ., არს., 76); თჳსთა More…
სიორძილ-ი
(διαρθρούμενος (διαρθρόω)) აღორძინება, ზრდა =დასაბამად არსებისა სიორ-ძილისა არნ აღმოცენებაჲ, და რაჟამს მცირედ აღმოსცენდის, ეწოდის მას მწუანვილ; და რაჟამს განდიდნის, იქმნის იგი თივა More…
სიპოხე
(ποιότης ἡ) თვისება, თვისობრიობა, რაგვარობა =თჳთოეულსა [ნივთსა] განთჳსებული და განკუთნვილი აქუს სიპოხე და ვითარებაჲ, რომლისა მიერ სხუათა მათგან განიყოფვის, და თჳთ თუ რაჲ არს თჳთოეული მათი, More…
სირა-ჲ
(σειρά ἡ; ლოგიკ. ) გვარ-სახეობრივი დამოკიდებულების ჯაჭვი, რიგი, მწკრივი, „სერია“ =მიიღებს არსებასა და თხზავს ესევითარსა სირასა, ვითარმედ: არსებისაჲ რომელიმე არს სხეულ, ხოლო რომელიმე – More…
სირა-ჲ ცხოვლობით-ი
(τὰς τῆς ζωής προόδους) =რომელიმე [ცხოვლობითი] მრავალკეც ჰყოფს მყოფთა გუამოვნებასა, ხოლო რომელიმე [მშობითი] ცხოველობასა მოქცევთა წარმოაყენებს; და ვითარ აქუს მყოფსა ცხოველობისადმი, ესრეთ-და More…
სისრულე-ჲ
(τέλειον τό) სრულყოფილება, სრულქმნილება, სავსეობა =არა ეგულებოდა მისი [ადამისი] ღმერთსა, პირველ სისრულისა, ცნობად თჳსისა ბუნებისა (ნემეს., პეტრ., 12, 21-22); [ადამ] სისრულისაგან უკუჱ More…
სისწორე
(ἴσος) რაოდენობრივი მახასიათებელი: ტოლობა =ყოვლისა რაოდენისაჲ არს: სისწორე და არასისწორე (დამასკ., დიალ., არს. 36,26); – ἴσον τό – სხეულთაჲ სისწორე და უსწოროებაჲ შეასმინო, რომელი More…
სისხლ-ი
(αἶμα τό) დოგმატ. მაცხორის სისხლი =მრწამს, ვითარმედ არს ჭეშმარიტად ჴორცი და სისხლი ჩუენთჳს განჴორციელებულისა სიტყჳსა ღმრთისაჲ (მაქს., მრწ., ეფთ., 12, Q 34, 35v) // (მიქ., მრწ., ეფთ., 12, More…
სიტკბოება-ჲ
(χρηστόν τό) =სიტკბოებაჲ ღმრთისაჲ სინანულად მოგიყვანებს შენ (თტე., მსჯ. 27, გელ., A 1108, 198r); – χρηστότης ἡ – ანუ სიტკბოებასა მისსა (ღმრთისა) და თავსდებასა და სულგრძელებასა More…
სიტყუა-მტყუარობა-ჲ
(ψεῦδος λόγος ὁ) ცრუმეტყველება, ცრუსიტყვაობა =რომელნი დასხნეს მრწმუნებელთა სიტყუამტყუარობისა მათისათა (თტე., ისუ. 13, გელ., A 1108, 160v) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9