(τῶν γενητῶν) ქმნადი, შექმნილი, აგებული =ყოველი სული ზიარებული მარადის მყოფთაჲ არს და პირველი აღგებადთაჲ (პრ., კავშ., პეტრ., 192; 115.3-4); - γενητός - ყოველი სული ზიარებული მარადის More…
(κτίσμα τό) შედგენილი, წარმოქმნილი, შექმნილი, ქმნილება =არამედ, რამეთუ აგებულთა ყოველთა არიან გარეშემცველებ (თტე., II სჯ. 40, გელ., A 1108, 136v); იგი [ღმერთი] ვიდრემე ამგებელ, ხოლო ესე More…
(ἀγένετον τό) საღვთო ბუნების უცვალებელი თვისება =არამედ ვითარცა ზეშთა ყოვლისა აუგებლობისა და თავისუფლებით აუგებელი და მარადის არსი და თჳთ სრულ-არსი და იგივედ მყოფი (არეოპ., საღმრ., ეფრ., More…
(είναι) მარტივი, უფორმო არსებობა, პოტენციური არსებობა =ყოველი მიმცემელი სხუათა აობისაჲ პირველ თჳთ იგი არს მყოფ და ა (პრ., კავშ., პეტრ., 18; 16,13-14) =ძველქართულ-ძველბერძნული More…
I. 1. შედგენილობა, სტრუქტურა - διακόομησις ή - და ესე ყოველთადა ცხად არს, რომელთა უწყიან მცირედცა აგებულებაჲ სოფლისაჲ (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., VIII,17); - πλάσις ή - წარმოქმნა, შედგენა More…
(τόπος ὁ) I. მატერიალური სივრცე. 1. მატერიის შემადგენელი ერთ-ერთი ნაწილი - განსწავლებს შერწყმულსა ხუთად: ღრამმად, ეპიფანიად, სხეულად, ხრონოდ და ადგილად (ამონ. ტარიჭ. 143, 38); და თჳთ More…
ფიზიკური ცვლილების სახე, მექანიკური მოძრაობა, სივრცეში გადაადგილება - ἡ τοπικὴ κίνησις - მართლიად მოძრავობისა განყოფილებანი ექუს არიან: ზე და ქუე, გარე და შინა, მარჯულ და მარცხლ, ვინაჲცა More…
(ἡ ἐν τηϮ ποῡ κατηγορία) ადგილის კატეგორია =მოძრაობანი და შეცვალებანი ოთხთა კატიღორიათა შინა იქმნებიან, რამეთუ: ანუ არსებისა შორის ანუ რაოდენობისა... ანუ ადგილისშორისსა კატიღორიასა (ამონ., More…
(τοπικός) =ვინაჲ არს სახელი ღმრთისაჲ, არსებითი არს ანუ პირებითი ანუ მოქმედებითი ანუ ადგილობითი და გარდამოღებითი? (ანასტ. სინ., არს., II 78-79); ადგილობით-ი (ძრვა-ჲ) - ἡ τοπική κίνησις - More…
(τοπικῶς) =ხოლო არა ადგილვნებით იტყჳს [პლატონ] მას [ე.ი. სულსა] განფენად, არამედ გონიერებრივ; და ამის უკუჱ სულისა მიეს გარეშეცვად სფეროჲს-სახედ ყოველთა (ნემეს., პეტრ., 46.7-9); More…
(αὐτόματον τό) =ქმნადთა ყოველთავე ანუ ღმერთსა იტყჳან მიზეზად, ანუ იძულებასა, ანუ სუესა, ანუ ბუენებასა, ანუ ბედსა, ანუ ავტომატობასა, რომელ არს თჳთდახუჱდრებით ყოველთავე ყოფაჲ (ნემეს. პეტრ., More…
(ἀήρ) ჰაერი, ერთი 4 ელემენტთაგანი =აირი და წყალი ნაწილებითა არიან შემწყნარებელებ წინააღმდგომთა (ამონ., ტარიჭ,. 78, 33) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
to main page 
top of page