ზა ზე ზი ზმ ზო ზრ ზუ ზღ
selected terms: 147 page 1 of 8
ზაკუვა-ჲ და სულის სივერაგე
(δολερός ὁ) (ჰენდ.) =რამეთუ აღირჩიის ვინმე კეთილად განმზრახთაგანმან ორთავე ჴელთა თჳსთა აღვსებაჲ უქმებითა და სიმშჳდითა, ვიდრეღა ორთავე მათ აღსავსე ყოფაჲ ჭირითა და ზაკუვითა და სულისა More…
ზე-აღსლვა
(ἡ ἐπὶ τὸ ἄνω φορά) ზესწრაფვა =ყოველთავე ფშჳნვათა ზეაღსლვისა საზღვარად აქუს ქუეყანისა ჰაერთა სიზრქე (ნოს., პასუხ., ექუს., გ. ათ., V, 13) =ძველქართულ-ძველბერძნული More…
ზე-გარდამო
(ἄνωθεν) =და ესე ცხად არს, ვითარმედ ზეგარდამო ღირს-ქმნილ იყო მადლსა ამას (თტე., მსაჯ. 12, გელ., A 1108, 180r) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
ზე-მექონეობა-ჲ
(ἐξαίρετον) განყენებით, ზემოთ დგომა, აღმატებულობა =თჳთება [არს] ოდენ მისისა [ერთისა] ზემექონეობისა (პრ., კავშ., პეტრ., 21; 18.32); ზესთაღმავლობისა ძალისაჲ არს უმეტეს ზემექონეობაჲ (τὸ More…
ზედ(ა)-განწვალება-ჲ
(ἐπιδιαίρεσις ἡ) ზოგადის, ცნების დაყოფა სახეებად და ქვესახეებად =განიწვალების კაცი წულად და ქალად, აჰა, განწვალებაჲ; და კუალად, განიწვალების კაცი სულად და ჴორცად, აჰა, ზედაგანწვალებაჲ More…
ზედ(ა)-მიწევნითობა-ჲ
(ἀκρίβεια ἡ) =და არა შეიმრღუევის წინააღმდგომთა მათ მიერ ურთიერთას შეზავებათა, არცა შეუშთობიეს რაჲმე ერთობითისა ზედამიწევნითობისა და სიწმიდისაგან (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 11.2) More…
ზედ-დართვა-ჲ
(ἐπαγωγή ἡ) ლოგ. განსჯა კერძოობითიდან ზოგადისკენ, ინდუქცია =რამეთუ შესაბამად ზედდართვასა შეგულისსიტყუვასა, წარმოჩენასა და მოგონებასა შემოიხუამს რიტორი (ამონ., ტარიჭ. 9,26); See More…
ზედ-დართული
(ἐπαγωγή ἡ) ინდუქციური მსჯელობა =ზედდართული ვიდრემე სიტყუაჲ არს კერძოობითთაგან სარწმუნო მყოფელი ყოვლითურთთაჲ (ამონ., ტარიჭ., 9,35) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
ზედ-მიწევნა-ჲ
(ἐπιστήμη) მეცნიერება, ცოდნა =განღმრთობილნი ზესთარს და პირველ მყოფთაჲსა წარმოდგომილ, ვინაჲ არცა თნებითი ძალი მოქმედებს მათდამი და არცა ზედმიწევნაჲ და მიდმოგონებაჲ და არცა გაგონებაჲ (პრ. More…
ზედ-მიწევნილებითი (ძალი)
(ἐπιστημονικόν τό) შემეცნებითი, აზროვნებითი (უნარი, პოტენცია) =არამედ ძალთა სულისათაჲ რომელიმე არს მემსახურე და მონებრივ, ხოლო რომელიმე – დასაბამ და მთავარ; დასაბამ უკუჱ – ვითარ More…
ზედ-მიწევნულობა-ჲ
(ἐπιστήμη ἡ) მეცნიერება =სამარადისოთა და მისაწდომელთა არს მეცნიერება (ამონ., ტარიჭ., 17,7) ; ვითარცა იტყჳს საღმრთოჲ პლატონ, „ზედმიწევნულობაჲ ითქუმის ზედდადგენისათჳს ჩუენისა და საზღვრად More…
ზედ-მიწევნულობით
(ἐπιστημονικῶς) დაწვრილებით, ზედმიწევნით, სიზუსტით =ფილოსოფოსნი ზედმიწევნულობით მიწდომასა ყოველთასა აღსთქუმენ (ამონ., ტარიჭ., 48,13) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
ზედ-მოგონება-ჲ
(ἐπίνοια ἡ) წარმოსახვა =მყოფთაგანნი რომელნიმე შეგუამებულ არიან, ხოლო რომელნიმე ლიტონთა ზედმოგონებათა შინა არიან (ამონ., ტარიჭ., 34,7) =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
ზედ-სახელობაჲ
(ἡ ἐπωνυμία) სახელწოდება, დასახელება =არისტოტელისთა უკუე მიიღეს მოქმედებისაგან ზედსახელობაჲ წარმწყმედელთა ადგილითგამოჲსათა (ამონ., ტარიჭ., 38,32) =ძველქართულ-ძველბერძნული More…
ზედ-შემოსრულ-ი
(ἐπείσειμι) გარედან შემოტანილი, შეძენილი, შემთხვევითი =არისტოტელი ძლითსა უკუჱ გონებასა თანშემზადებულად კაცისა, ხოლო მოქმედებითსა სარკუმელთაჲთ ჩუენდად ზედშემოსრულად (ἐπεισιέναι) ითნებს More…
ზედ-შესამოსელი
(ἐπένδυμα τό) =და აკჳლამან „ზედ-შესამოსლად“ სახელ-სდვა მას [ეფუდს] (თტე., მსაჯ. 17, გელ., A 1108, 185v) See also: ეფუდი, ეპომიდი =ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
ზედ-წარწერა-ჲ
(ἐπιγραφή ἡ//ὐπογραφή ἡ) სათაური, სახელწოდება =პორფირისი უკუე ესე არს საზრი, ხოლო ზედწარწერა წიგნისა – „შემყვანებლობითი“ (ამონ., ტარიჭ., 20,14) =ძველქართულ-ძველბერძნული More…
ზედ-წარწერილი
(ἐπιηραφή) სათაური, სახელწოდება =გჳჴმს ჩუენ თქუმად ყოვლისა წიგნისა ზედა, რომელ არიან ესენი: განი, საჴმარი, საკუთარი, წესი, მიზეზი ზედწარწერილისაჲ, თავთა შორისი განწვალებაჲ (ამონ., ტარიჭ., More…
ზედ-წოდება-ჲ
(ἐπίκλησις ἡ) მოხმობა სახელით, სახელით წოდება =არღა სადმე შემდგომად განჴორციელებისა მამისა თანა იღმრთისმეტყუელების თქუენებრ ძე, და უკუეთუ არ იღმრთისმეტყუელების, არცა თანაღირაცხუვის More…
ზედა-დადება-ჲ (ხელისა)
(ἐπίθεσις) ხელდასხმა =მღდელთ-მთავრისა ჴელისა ზედადადებაჲ, ჯუარის სახედ აღბეჭდვაჲ. და ქადაგებაჲ და სრულ-მყოფელობითი ამბორის-ყოფაჲ (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 5.III.1); სამღდელთმთავროჲსა ჴელისა More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9