შა შე შვ შთ ში შო შრ შუ შფ შჯ
selected terms: 465 page 1 of 24
შაბათ-ი
(Σάββατον τό) =ხოლო აჩუჱნა აქა შაბათისა უქმებისა ძალი (თტე., II სჯ., გელ., 1; A 1108, 94v); რაჲთა დაიცვა დღე შაბათთაჲ და წმიდა-ჰყო იგი (თტე., II სჯ., გელ., 1; A 1108, 94v); მიახლებულნი More…
შარავანდ-ი
(αἰγλή ἡ) =რომელი-იგი უკუნსა, არამედ არა ნათლისა შარავანდსა იხილავს მას დღესა (თტე., ამოს., გელ., 5.19-20, S 417, 109v) = ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური More…
შარავანდედ-ი
(ἀκτίς ἡ) =რამეთუ საღმრთოთა კაცთა ყოვლად წმიდაჲ იგი შარავანდედი ვითარცა ნათესავთა საცნაურისა ნათლისათა სიწმიდით და უსაშუვლოდ გამოუბრწყინდების (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 4.III.2); რამეთუ ჩუენ More…
შარავანდედ-ი უზენაეს-ი
(ἡ ὐπέρτερα ἀκτίς) =რაჟამს აწ თქუმულნი ესე აღსავალად იჴუმინე უზენაესთა მიმართ შარავანდედთა (არეოპ., საეკლ. 7.III.10) = ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის More…
შაჰვა-ჲ
(λογικός) გონიერი მისწრაფება სურვილი, გააზრებული წადილი =რამეთუ ბუნებით პირმეტყუელთა აქუს ძალი ბუნებითი შაჰვაჲ, რომელსა-იგი ეწოდების ნებაჲ საცნაურისა მის სულისაჲ (მქს., პიროს., ეფთ., 4,24) More…
შე-ბერვა-ჲ
(φύσημα τό) =შებერვითა თჳსითა მიანიჭა სული წმიდაჲ (ლეონ., ეპ., არს., 5; S 1463, 218v); – ἐμφύσημα τό – სამეუფოჲთა შებერვითა (ἐμφυσήματόος) მიმღებელთა სულისა წმიდისათა მოციქულთა (თტე., More…
შე-გონება
(συναινεῖν (συναινέω)) =შეჩუჱნებასა შინა ბოროტადმსახურისა მის სარწმუნოებისა მისისა შეგონებაჲ არა ინება (ლეონ., ეპ., არს., 6, S 1463, 219r) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
შე-გუამება-ჲ
(ὑποστῆνια ἡ) ნივთიერქმნა, მატერიად ქცევა =თავით თჳსით შეგუამებად თჳნიერ ნივთისა რაჲსმე ვერ შემძლებელ არიან (ამონ., ტარიჭ., 12,37); – ὑποστῆναι τό – შემტკიცება, სხეულებრივი არსებობის, More…
შე-გუამებულ-ი
(ὑποστάς (ὑφίστημι)) არსებობის მქონე, შემტკიცებული, ჰიპოსტასურად არსებული =კაცობრივსა უფლისასა, არა ჩუენებრ ლიტონად შეგუამებულსა, არამედ ღმრთეებრ ჯერჩინებისა თქუმა არ შესაძლებელ არს (მქს., More…
შე-გულისსიტყუა-ჲ
(συλλογισμός ὁ) სილოგიზმი =შეგულისსიტყუვაჲ შემოკრებულ არს ორთა ჭეშმარიტთა წინადადებათაგან და შესრულებისა (დამასკ., დიალ., არს., 51,1); ვითარ შეგულისსიტყუვაჲ ჭეშმარიტი არს, ეგრეთ More…
შე-დგმულ-ი
(συνεχής) შედგენილი, თხზული, კომპოზიტი, შემდგარი [ნაწილებისაგან], შეკავშირებული, რთული =აქუს მას გუამი მტკიცე და შედგმული (ბას., ექუს., გ. ათ., 21, 35); – συντιθημένον (συντίθημι) – More…
შე-დგმულება-ჲ // შედგმულობა-ჲ
(σύνθεσις ἡ (συντίθημι)) შედგენილობა, სინთეზი =რამეთუ ზიარებაჲ ვინაჲვე არს შედგმულთა, ვინაჲთგან მორთულებაჲ შედგმულებაა (ნემეს, პეტრ., 1; 32.3-4); ყოველი შედგმულობაჲ სხუჱბრ უღონო არს More…
შე-დგომა
(ἑπόμενος (ἕπομαι)) მიყოლა, მიდევნება =თუ რადმე ოდესმე შეუდგს და თანმიჰყვების ღმრთებრივსა რიცხუსა, ხოლო ოდესმე შთამოვარდების ღმრთისა მიმართ აპყრობისაგან, გონებისა უკუე და უგუნურებისა More…
შე-დგომა-ჲ
(σύστασις ἡ) შედგენა =ყოველნი ანუ საკუთრად ნივთისაგან და სახისა არიან, ანუ აღსიტყუვით სახისა და ნივთისაჲ აქუს შედგომაჲ (ამონ., ტარიჭ., 81,20) = ძველქართულ-ძველბერძნული More…
შე-დგომილ-ი
(ἀκολουθήσας (ἀκολουθέω)) მიმდევარი =კერპთა... მსახურ ეყვნეს დრკუჲსა მამათა ჯერჩინებისა შედგომილნი (თტე., ამოს., გელ., 2.4-5, S 417, 103r); – ἀκολουθῶν (ἀκολουθέω) – სამარადისოდ More…
შე-ერთება
(ἑνούμενος (ἑνόω)) =ოდეს რაჲ შეერთებოდენ იგინი, არ თანშეიხრწნებოდინ იგინი, რომელთად შეერთებულ იყუნენ. და აწ უკუჱ შეერთებულ არს და შეურწყუმელად შეერთებულ არს სხეულთად სული (ნემეს., პეტრ., More…
შე-ერთება-ჲ
(σύνθεσις ἡ) შეკრება, შეერთება =რიცხუვაჲ სხუაჲ არარაჲ არს, არამედ ერთ ერთისა შეერთებაჲ (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., IV, 13); – συνάφεια ἡ – ერთისა ორად თქუმაჲ – ესე უფროჲსღა შეერთებაჲ More…
შე-ერთება-ჲ განგებულებით-ი
(οἰκονομική ἕνωσις ἡ) განგებითი შეერთება =ესე ყოველი ითქუმის არა თუ შეცვალებისათჳს ბუნებისა, არამედ შეერთებისათჳს განგებულებითისა (დამასკ., გარდ., ეფრ., 202) = More…
შე-ერთება-ჲ გუამოვნებით-ი
(καθ ὓποστασιν ἕνωσις ἡ) =ჴორცნი იგი სიტყუა იქმნნეს უქცეველად კაცებისაგან და ღმერთი – კაც, რამეთუ სიტყუაჲ იგი ღმერთ არს და კაცი – ღმერთ შეერთებითა გუამოვნებითითა (დამასკ., გარდ., ეფრ., More…
შე-ერთება-ჲ მამებრივ-ი
(πατρικὴ ἕνωσις ἡ; ნეოპლატ. ) მამისმიერი, დემიურგისმიერი ერთიანობა =უკუეთუ არს ყოველსა წესსა შორის რაბამი კეთილობისაჲ, ჯერ-არს, რაჲთა მამებრივ იყოს ყოველთა შორის წესთა და იწარმოებდეს More…
ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი ლექსიკონები
to main page Top 10FeedbackLogin top of page
© 2008 David A. Mchedlishvili XHTML | CSS Powered by Glossword 1.8.9