(თასილი და თასირი დათესილი.) ვნებითი გვარის წარსული დროის მიმღეობის მაწარმოებელი სუფიქსი; ამათგან -ირ უფრო მეტად გავრცელებულია სენაკურ კილოში, -ილ — ზუგდიდურ-სამურზაყანოულში More…
(ლაზ. ირი ყოველი, ყველა (ნ.მარი).) განსაზღვრებითი ნაცვალსახელი ყოველი, ყველა. რთული ფუძის შემადგენელი ნაწილი. =ირი წუთი დო ირი წამს მა სი ვაგოიშინიკონი; ყოველ წუთს და ყოველ წამს მე რომ შენ More…
(კოჩი) ყველა (სიტყვ.-სიტყვ. ყველა კაცი). =შერს შერი უჩქუ ირიკოჩი; გიჟს გიჟი ჰგონია ყველა (ყველა კაცი). : ი. ყიფშ., გვ. 178; ორკოს ვაუჩქუ; ყველამ არ იცის. =მეგრულ-ქართული ლექსიკონი = More…
აიმართა-დაიმართა, აიწონა-დაიწონა. =ირანთუუ-მირანთუუ, გიღუდუნი, ვადიოიჯერ, ხოლო მიგოძინაფუუ; აიმართა-დაიმართა (აიწონა-დაიწონა), რაც გქონდა, არ დაგიჯერა, კიდევ დაგამატებინა (გამოცანა: More…
ნაცადი, რომ ვარგა ისეთი. =ჯარც მეჯღუნც ჩქჷნი უტუ, ირგჷნფერი სქია!; ჯარს მიუძღვის ჩვენი უტუ, რომ ვარგა (ნაცადი) შვილიო.: კ.სამუშ., ქხპს, გვ. 150 =მეგრულ-ქართული ლექსიკონი = More…
ყველა ადგილი (მიწა). =ირიდიხას; ყველგან.; თუმას ჭკუა ქუღუდასჷნი, ირდიხას ვეიშუა; თმას ჭკუა რომ ჰქონდეს, ყველგან არ ამოვიდოდაო.; ირდიხაშა; ყველგან, ყოველ ადგილას~; ირდიხაშა გაჸუნუქ; ყველგან More…
სულ, სულ მუდამ, განუწყვეტლივ, გამუდმებით. =ამუდღა დო ამუსერი ირიართო თისჷ კითხენდჷ; დღე და ღამე (დღედაღამ) გამუდმებით იმას ჰკითხავდა.ი.ყიფშ., გვ. 24; ორდოშახ ირიართო ქინგარდჷ; დილამდე More…
ისეთი. =კოჩი დუცუ ღოლანცჷნი, ირიგი ტერც ვაღოლენია; კაცი თავს რომ გაუკეთებს, ისეთს მტერი ვერ უზამსო. ხალხ.,სიბრ., 1, გვ. 71 See also: რიგ-ი (რიგის) =მეგრულ-ქართული ლექსიკონი = More…
ყოველდღე, დღენიადაგ. =დიდარი ართი დღას ღურუ, ღარიბი — ირიდღას; მდიდარი ერთხელ (ერთ დღეს) კვდება, ღარიბი — ყოველდღე. : ი. ყიფშ., გვ. 179; ირიდღასჷ მოვალეთჷ ჸუდეშ კარც გერდესჷნი; ყოველდღე More…
მუდამ, სულ მუდამ, მარადის; ყოველთვის. =ხატიშა ირო ვეფერე; ხატს სულ მუდამ ვერ მოეფერება (კაცი). : თ. სახოკ., გვ. 269; ტყობიშე ირო იგარს; მალულად სულ მუდამ ტირის. : მ.ხუბ., გვ. 6; ირო სქანი More…