ფეხსამოსი. ქსოვენ მატყლის, ბამბის, ყაჭისა და აბრეშუმის ძაფისაგან. წინდა ორი სახისაა: მაღალყელიანი (მუხლამდე, ზოგჯერ მუხლსაც ფარავდა, და დაბალყელიანი (წვივს ფარავდა). მაღალყელიან წინდას More…
სხვადასხვა სამუშაოთა შესრულებისას ტანსაცმლის დასაცავი ტყავის ან სქელი ნაჭრის საფარი, ხშირად ჯიბეებდაკერებული. აქვს კისერზე ჩამოსაკიდებელი და წელზე შესაკრავი ზონრები. წინსაფარი ხელოსნის More…
ცხარე, თავი არაყი, პირველად რომ გადმოვა. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material culture = Das ethnographisce Lexikon More…
საცერულის (იხ.) სახეობა. გავრცელებული იყო ხევსურეთში. მზადდებოდა რკინისაგან, ჩამოსხმით, გვერდი ირიბია და წიბოვანი. წისქვილას განსაკუთრებით მოხუცები ხმარობდნენ. ლიტ.: გ. ჩიტაია, More…
მარცვლეული კულტურების დასაფქვავი სამეურნეო ნაგებობა. არსებობს წყლის წისქვილის ორი სახეობა - ჰორიზონტალურბორბლიანი, ანუ აზიური წისქვილი და ვერტიკალურბორბლიანი, რომელიც საქართველოსთვის More…
მისი წარმოშობა ნაკარნახევია მცირედებეტიანი წყლის პირობებით. როცა თვითდინებით მომდინარე წყალი ვერ აბრუნებს წისქვილის ფრთას, მაშინ აკეთებენ საგანგებო რეზერვუარს - გვიმს, რომელშიც მოკავებული More…
მარცვლეული კულტურების საფქვავი მოწყობილობა. სასრევ-სანაყების შემდეგ ხელწისქვილი კაცობრიობის უძველესი მონაპოვარია. საქართველოში ხელწისქვილები ყველგან იყო გავრცელებული. დიდი წისქვილების More…
რკინის ნაწილი, რომელიც წისქვილის ქვის საარქეში შედის და აბრუნებს ქვას. სხვადასხვა კუთხეში მისი სინონიმებია: ყავარზენი (ზ. სამეგრ.), გულა, წისქვილის არქა (იმერ.), თოხი (მესხ.), გურდალი More…
წისქვილის ქვის გათლა-დამუშავების ერთ-ერთი ეტაპი, რაც გულისხმობს მოსაფქვავი პირების მოსწორებას თარგის, ანუ სამართის (იხ.) მეშვეობით. See also: სამართი =ქართული მატერიალური კულტურის More…
(ძვ.) - წისქვილის გამწყობი, სადაც იგულისხმება ქვების დადგმა, მორგება, სარეკელას, ხვიმირს, ალას, ჩიბეს ბორბლის და საერთოდ გამართვა მთელი საფქვავი მოსწყობილობისა. =ქართული მატერიალური More…
გავცეთილი ქვებისათვის ახალი სამუშაო პირების გამოჩენის მიზნით ქვების მოკოდვა ხდება წერაქვით, წალკატით. მოკოდვას იწყებენ გულიდან ნაპირისკენ და მთლიანად იღებენ გაცვეთილ ზედაპირს. მოკოდვისას More…
ერთიანი ჩამოყალიბებული სამეურნეო ნაგებობა, სადაც გამართულია მფქველი ქვები, მეწისქვილის პატარა ოთახი, ბუხარი, ტაბლა, წისქვილის მუშაობისათვის საჭირო ინვენტარი. წისქვილის სახლში იგულისხმება More…
(იმერ.ლეჩხ.) - მარცვლეულის საფქვავი განსაკუთრებული ჯიშის ქვა, რომელიც გამოირჩევა მაგარი შედგენილობით. დედალი ქვა წისქვილის კომპლექსში უძრავია, მამალი კი მოძრავი, რომელიც ქვედა ქვაზე More…
საწყაო მარცვლისა და ფქვილისათვის. გავრცელებული იყო და დღემდე დასტურდება ლეჩხუმელთა ეთნოგრაფიულ ყოფაში. წიფხას ცაცხვის ან თელის ქერქისაგან აკეთებდნენ და ტკეჩით შეკრავდნენ. მასში თავსდებოდა More…
ხის პატარა ჯამისებური სასმისი ფშავში. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material culture = Das ethnographisce Lexikon der More…
აქ: ჭაჭის საწნეხი ტექნიკური მანქანა. ეთნოგრაფიულ ყოფაში ცნობილია საქაჯავის, საქაჩავის, საქანჩველის, წბერის, წკბერის, საწბერავის, ხარხინის სახელწოდებით. წნეხის უმთავრესი დანიშნულებაა ახლად More…
მილაკიანი წყლის ჭურჭელი. ფორმით „იბრიღ, იბრეხ, იბრეღ“-ის იდენტური. წურწუმა კეთდებოდა სპილენძის ფირფიტებისაგან. არის მოკალული და მოუკალავიც. წურწუმის დამახასიათებელია ლამაზად გამოყვანილი More…
ჰიდროტექნიკური სისტემის დამამთავრებელი ნაგებობა, დასახლებული ადგილის წყლითსარგებლობის ძირითადი ობიექტი. ძველი ქართული საისტორიო საბუთების მიხედვით, ჰიდროტექნიკური სისტემების მაშენებლებსა More…
წყალსადენთა გამომყვანნი და გამოსავალი ნაგებობის მაშენებელი ოსტატები, მათი საქმიანობის მნიშვნელობის გამო გათავისუფლებული იყვნენ ზოგიერთი მნიშვნელოვანი გადასახადისგან. =ქართული More…
ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი