უნაგირისა და ცხენის საკაზმის ოსტატი, სარაჯებს „შორნიკადაც“ იხსენიებდნენ. ეს რუსული სიტყვაა და ნიშნავს მეუნაგირეს. XVIII საუკუნეში თბილისელი ხელოსნები უხვად ჰყიდდნენ ცხენის აღკაზმულობას, More…
სანახელაო ქვა, ქალცედონის წითელი ფერის სახესხვაობა, არის როგორც ბაცი, ასევე წმინდა, გამჭვირვალე ფერისა. ქართულად სარდიონს აყიყსაც უწოდებდნენ. ანტიკური ხანის საქართველოში ფართოდ ყოფილა More…
გრძელი ჯოხი დამაგრებულია ხვიმრაზე, ნავზე(ხევს.), ბოლოთი ებჯინება წისქვილის ზედა ქვას, რომლის მოძრაობის დროს ჯოხი ხტუნაობს და ხვიმრიდან, ნავიდან მარცვალი იყრება წისქვილის ქვის შუაგულში. More…
(ძვ.) - საწოლი, საგებელი. „ცხედარი ითქმის შიშველი საგებელთაგან, ხოლო სარეცელად დადგმული და გარდაგებული“ (საბა). =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic More…
ზოგადი სახელი ისეთი ტიპის ნამცხვრებისა, რომელთა შიგთავსია ყველი, მხალი, ლობიო, ქონი, ნიგოზი, კარტოფილი, ხორცი, სოიო და სხვ. აქედან ყველაზე გავრცელებული იყო ხაჭაპური, ლობიანი, მხლოვანი, More…
ვაზის საყრდენი ხისა. სარს შეუდგამენ ან სარზე მიაკრავენ ვენახს, რათა ვაზი ადვილი მოსავლელი იყოს, ლერწები მიწაზე არ დაიყაროს და ვენახი არ დაზიანდეს. საუკეთესო სარი გამოდის მუხის, წაბლისა და More…
(რაჭ.) - ხის დიდი კათხა, რომელსაც სმურობის დროს მაგიდაზე იყენებდნენ, როგორც ღვინის სათავსს და სასმისებში იქიდან გადაჰქონდათ ღვინო. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული More…
ფრიალა საინის ფორმის ხის ჭურჭელი, რომელსაც პურის გასარჩევად ხმარობდნენ ოჯახში (იმე.). გ. გ. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the More…
მიცვალებულის ჩასასვენებელი ქვის ყუთი, სასულიერო მოღვაწეთა და სოციალურად დაწინაურებული მაღალი ფენის წარმომადგენელთა განსასვენებელი. დროთა განმავლობაში ერთ სარკოფაგში შესაძლოა რამდენიმე More…
ქალისა და მამაკაცის წელსარტყამი (საბა). კერავდნენ სხვადასხვა სახის ნაჭრისაგან და ასევე ქსოვდნენ შალისა და აბრეშუმის ფერადი ძაფებისაგან. ხმარობდნენ როგორც ვიწრო და მოკლე, ასევე ფართო და More…
აქ: აღმოსავლეთ საქართველოში ქვევრის სახურავი, რომელიც გაკეთებული იყო სიპი ქვისაგან. იმერეთში ასეთ სახურავად ხის მასალა გამოიყენებოდა (იხ. ბადიმი), გურიაში ასეთ სარქველს „როგო“ ეწოდება, ხოლო More…
ხის ტარიანი იარაღი, წალდის ტიპის, რომლითაც სარს წაუჩეკავენ წვერს. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material culture = Das More…
(შ. ქართ.) - ახლად მოსული პატარა ვაზის მისასობი ჯოხი, ჩხირი. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material culture = Das More…
(მეგრ.) - ჭურის სარეცხი ხელსაწყო, ბლის ან არყის ხის ოთხკუთხად გამოჭრილი ქერქი, რომლებიც ერთმანეთზე მჭიდროდაა დალაგებული და შიგ გაყრილია ხის ტარი: სარცხი ორი სახისაა „საზედაო“, ანუ More…
წყლის ჭურჭლის ზოგადი სახელი, სადაც ერთიანდება: კუტალი, წურწუმა, მათარა, თასუხა, თულუხი, გოვზაკი, სტამნი, მწარე გოგრისგან დამზადებული ჭურჭელი და სხვა. ამავე რიგში ექცევა ჩაფი, კოკა, თუნგი, More…
ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი
to main page 
top of page