მამაკაცის თავსაბურავის სახეობა, მასალად გამოიყენებოდა ძირითადად შინნაქსოვი შალი, თივთიკი, შალ-აბრეშუმი//დარაია, იშვიათად მაუდი. ქართულ ყოფაში ყაბალახი ბაშლაყის//ბაშლუღის სახელითაც იწოდება. More…
(სპ. თურქ.) სპარსულად მოკლე კაბას ნიშნავს. ასეთი ტიპის სამოსი ძალზე გავრცელებული იყო ფეოდალური ხანის საქართველოში. რუსთაველის მიხედვით ყაბაჩა ყოფილა როგორც ქალის, ასევე მამაკაცის საცმელი: More…
სამიზნედ დადგმული ლითონის თასი. ადგილი, მოედანი, სადაც იმართება შეჯიბრი შუბის სროლაში. ყაბახის შეჯიბრებისას ლითონის თასი დგას მაღალ, გადაჭრილ ბოძზე. შუბით შეიარაღებული მხედარი გამოაჯირითებს More…
გვიანფეოდალური ხანის წერილობითი წყაროების მიხედვით „კავის“, ანუ ყავის დაფქვის და მოხმარების კულტურა ძირითადად დადასტურებულია საქართველოს ქალაქებში. ყავადანი როგორც ყავის მოსახარში ჭურჭელი More…
ხისგან დამზადებული („გამოხდილი“) ფიცრები, სახლის ან რაიმე ნაგებობის დასახურავი. საყავრედ საუკეთესოა ნაძვი. მშრალ ხეს დამორავდნენ, გაჭრიდნენ ოთხად, ნაოთხალს კიდევ 4-ად გაჭრიდნენ და More…
ერთგვარი ტიპის ინსიგნია - წარჩინებულობის, ძალაუფლების მანიშნებელი. პიროვნების თანამდებობის ემბლემა. საქართველოს ეთნოგრაფიულ ყოფაში ყავარჯენი ასეთი სახით დადასტურებულია ხევსურეთსა და More…
აბრეშუმის ხელოსან-ფეიქარი, ძაფის დამამზადებელი. ის იყო ოსტატი და ამავე დროს მაღაზია-დუქანიც ჰქონდა. მის საქმიანობაში შედიოდა ძაფის ამოხვევა, გრეხა, ძახვა. დამატებით ეწეოდა სხვდასხვა More…
ფერადი ძაფისაგან დაწნული ბრტყელი ზონარი, რომელიც გაკერილებში ედებოდა ტანსაცმელს. იყენებდნენ კაბების ბოლოებისა და გულისპირების მოსავლებად. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული More…
(დას.საქ.) - ტყავის ქამარი, სარტყელი, ღვედი, აგრეთვე დანის პირის ასალესი. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material More…
ქვაზე ჩუქურთმის ამოსაყვანი რკინის ხისტარიანი იარაღი, განკუთვნილია ნატიფი სამუშაოს შესასრულებლად, ამიტომაცაა გაიგივებული მხატვრის ყალამთან, აქვს ოდნავ ოვალური პირი, არსებობს ყალმების More…
(თბ.) - ლამაზი უზორებით დაჩითული აბრეშუმი, საბნის პირებისათვის ხმარობენ. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the georgian material More…
თამბაქოს მოსაწევი. საქართველოში ძირითადად გვხვდება ორი სახის ყალიონი: გრძელიდა მოკლე. ორივე ტიპის ყალიონს აქვს ტარი და ჯამი თამბაქოს ჩასატენად. ისინი ერთმანათს შიგნით დატანებული ნახვრეტით More…
ხანჯლის ტიპის ცივი იარაღი. საქართველოში დიდი პოპულარობით სარგებლობდა აჭარული ყამა, რომელიც „ბაბასყამას“ სახელწოდებით იყო ცნობილი. ბაბასყამას პირი ფოლადისაგან მზადდებოდა, ცალლესული, ღარიანი. More…
ერთგვარი ტიპის სამუხლე, ოთხი ღილით იკვრება. თუ სამუხლეს ცხვარში წასვლისას იცვამდნენ, „ყამირს“ ქორწილსა და დღესასწაულებზე. ნეფეს ყამირი ქორწილის ღამეს უნდა შემოერტყა მუხლზე და სამი დღის More…
ნიკაპთან რამდენიმე წყება მარგალიტის ფარღული, კავებქვეშ ამოდებული და თხემზე ლეჩაქქვეშ შეკრული. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic dictionary of the More…
აბრეშუმის ფარჩა, თივთისაგან განსხვავებით ჯერ დაართავდნენ და შემდეგ ათეთრებდნენ. ხასიათდება ფერადოვნებით. ლ.მ. =ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი = Ethnoraphic More…
ღვინის (აგრეთვე არყის) რქის სასმისი. სულხან-საბას განმარტებით დიდ ყანწს „ქარახსას“ უწოდებენ. საქართველოში ყანწებს ძირითადად ჯიხვის, ხარის, ძროხის, კამეჩის, გარეული თხისა და ნიამორის More…
(ხევს.) - ბოლო ყანწი, რომლითაც მასპინძლის სახლში სტუმარი არაყს სვამდა. სანაკვეთო ერქვა იმიტომ, რომ მისი დალევის შემდეგ მეტს აღარ დალევდა. ლიტ: ალ. ოჩიაური, სტუმარმასპინძლობა More…
აქ. 30-40 სმ სიგრძის, 5-8 სმ სიგანის და 2-3 სმ სისქის ძალზე სწორად გათლილი ფიცარი. იხმარება ქვის დამუშავებისას. „ქვის დაყარაულება“ ნიშნავს მის ზუსტ, საჭირო ზომებში მოყვანას. ე. ნ. More…
ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი
to main page 
top of page