(dehillitas სისუსტე) თანდაყოლილი ან ნაადრევ ბავ–ბაში (დაბადებიდან 1–2 წ.). შეძენილი სუსტგონებიანობა. გონებრივი სისუსტის იოლი ფორმა. (მასზე მძიმეა იმბეცილობა, კიდევ უფრო მძიმე ფორმაა იდიოტობა. More…
(deductio გამოყვანა) შემეცნების ერთ-ერთი მეთოდი, როცა ზოგადი დებულებიდან გამოგვყავს კერძო ხასიათის მსჯელობა. მაგ., დედამიწის მიზიდულობის კანონი ზოგადი დებულებაა, ყოველი საგნის მიწაზე More…
(des თავსართი, ნიშნავს უარყოფას, და შორებას, მოცილებას; მთლიანი, სრულყოფილი მთლიანობის დაშლა, დარღვევა) მთლიანობაში შემავალ ფუნქციათა (ელემენტთა) შორის შინაგანი კავშირის დარღვევა, მოშლა ტერ. More…
(des თავსართი, ნიშნავს უარყოფას, და შორებას, მოცილებას; oriens აღმოსავლეთი, მიმართულება აღმოსავლეთით) დროსა და სივრცეში თავისი თავის ვინაობის ცნობიერების მოშლა, დარღვევა; მძიმე სულიერი More…
ოპტიკურ-გეომეტრიული ილუზიის ერთ-ერთი სახე აღმოაჩინა ფრანგმა ფს-გმა ი. დელბეფმა (1893) — წრე, რ-იც ჩახაზულია ოდნავ მასზე უფრო დიდ წრეში, უფრო დიდად გვეჩვენება, ვიდრე იმავე ზომის More…
(mens გონება, ჭკუა, dementia გონებრივი სისუსტე) ჭკუასუსტობა, ვითარდება არა ადრეულ ბ-ვობის ასაკში (დაბადებიდან 1-2 წელი), რ-რც მაგ., ოლიგოფრენია, არამედ უფრო მოგვიანებით. მეტად მდგრადია და More…
(de დაქვეითება, დაშორება, მოსპობა, per პიროვნება) თვითშემეცნების აშლილობა. დარღვეულია პიროვნების კონსტიტუციური ნიშნების „მე“- ს თავის თავთან იდენტობის და ერთიანობის აღქმა. ად–ნი თავის თავს More…
(depressio დათრგუნვა, დაჩაგვრა) დაწეული სულიერი მდგომარეობა, ად−ნი მოდუნებულია, არ ამჟღავნებს სასიცოცხლო ძალებს, არაფერი აინტერესებს, არ იჩენს ინიციატივას, ყველა ფს–კურ და ფიზ. ძალას ემჩნევა More…
(deprivation დაკარგვა, წართმევა) თავისებური უარყოფითი სულიერი განწყობილება. წარმოიშობა ხანგრძლივი სოციალური იზოლაციის, საზოგადოებისაგან მოწყვეტის პირობებში, როდესაც ადამიანს წართმეული აქვს More…
(descriptio აღწერა) აღწერის /იხ. აღწერა/ გზით დადგენილი /განმარტებული, ცნება. მის ამოცანას შეადგენს ასახოს მოვლენა /საგანი, განცდა ისე, რ–რც არის ის მის ნამდვილ, ბუნებრივ არსებობაში; More…
ტერ. დ. ტ. შემოტანილია ფს–გიაში ნ. ახის მიერ. აღნიშნავს სუბ-ის მიერ დასმული ამოცანის ანუ მიზნის განმსაზღვრელ მნიშვ. აზროვნებისა და ნებელობის პროცესთა მიმდინარეობაში. მაგ., როცა სუბ-ს რაიმე More…
(determinatio განსაზღვრულობა) ფილოს, მოძღვრება მოვლენათა მიზეზობრივი განსაზღვრულობის შესახებ. განსაკუთრებით ხაზს უსვამს ად−ნის ნებისყოფის კაუზალურ განსაზღვრულობას. დ–ს მიხედვით ნებელობის More…
(détectus ნაკლი) თანდაყოლილი თუ შეძენილი ფს–კური ან ფიზ. ნაკლი, დანაკლისი, რომელიმე ფუნქციის ამოვარდნა, დაკარგვა. მაგ., ყრუ–მუნჯობა, უსინათლობა, ინტელექტის დაქვეითება: დებილობა ან სხვა More…
(defectum; logos მოძღვრება) მეცნ. რ–იც შეისწავლის ბ–ვის ფიზ. და ფს-კურ ნაკლს /ანომალიას/ ასეთია მაგ., ყრუ–მუნჯობა, უსინათლობა, ენაბლუობა, ოლიგოფრენია და სხვა/ დ. იკვლევს დეფექტის მქონე ბ-ვის More…
(diathesis მიდრეკილება; proportio — თანაფარდობა, თანაზომიერება) ე. კრეჩმერის მიხედვით: სულიერი განწყობილების ორი საწინააღმდეგოდ დაპირისპირებული პოლუსის — აწეული სულიერი მდგომარეობის და More…
(didakticos) დამრიგებლობითი პედ–ის დარგი, შეისწაელის სასკოლო სწავლებისა და განათლების საკითხებს, თუ რა უნდა ვასწავლოთ და რა მეთოდებით უნდა ვასწავლოთ, ემყარება პედ-ური ფს-გიის და ბ-ვის More…
to main page 
top of page