დონატიზმი

ჩრდილოეთ აფრიკაში IV საუკუნეში გავრცელებული სქიზმატური მოძრაობა, რომლის სახელწოდებაც კართაგენის ეპისკოპოს დონატოსის სახელიდან მომდინარეობს. დონატოსმა რომის ეკლესიისადმი დაპირისპირებული ქრისტიანული ეკლესიის დაფუძნება სცადა. უთანხმოების საფუძვლად „დაცემულთა“ საკითხი იქცა. საუბარია პირებზე, რომლებმაც ქრისტიანული სარწმუნოების დევნის პერიოდში ზეწოლას ვერ გაუძლეს და რწმენა უარყვეს ან წარმართებს წმიდა წიგნები გადასცეს (ამ პირებს უწოდებდნენ traditores, ზმნიდან tradere „ჩაბარება“. დონატისტები ეწინააღმდეგებოდნენ „დაცემულთა“ (რომელთა შორისაც ეპისკოპოსები და სასულიერო პირებიც იყვნენ) ეკლესიის წიაღში ხელახლა მიღებას, რადგანაც მიიჩნევდნენ, რომ ნათლობისა და წმიდა მღვდლობის ქმედითობა მათ აღმსრულებელ და აღმვლენელ პირთა ღირსებაზეც იყო დამოკიდებული. არლის საეკლესიო კრებისა (314) და იმპერატორ კონსტანტინეს (316) ჩარევის მიუხედავად, დონატიზმმა მისი დამაარსებლის სიკვდილის შემდეგაც (355) განაგრძო არსებობა და გავრცელება, რაც სოციალური და პოლიტიკური მიზეზებითაც იყო განპირობებული. დონატიზმის ერთ-ერთი უსასტიკესი მოწინააღმდეგე იყო წმიდა ავგუსტინე. დონატისტთა მოძრაობამ ვანდალთა მიერ ჩრდილოეთ აფრიკის დაპყრობის (430) შემდეგ შეწყვიტა არსებობა.