წერილი

წერილი ეწოდების ყოველსა კალამთაგან აღწერილსა, ხოლო სა′ღთო წერილი არს ძველის შჯულის მატიანე და ახალი ახთქმა; ხოლო წმიდათ წერილი არს მათი თარგმანი და ღ′თისმეტყველთა თქმულნი და წმიდათა ჰამბავნი; ხოლო გარეშე წერილი არიან მსოფლიო ჰამბავნი, ლექსნი და იგავედნი რამენი და მისთანანი; ხოლო ზღაპრობანი – საწარმართო, საცრუო მოგონებულნი ტყუვილნი შემჭევრებულნი; წიგნი ეწოდების ერთსა წერილთაგანსა, ვისიცა იყოს; ხოლო მინაწერთა მოკითხვათა და სასაქმოთა – უსტარი. უდარესისაგან უაღრესისა მინაწერსა – პიტაკი; მეფისაგან ჴელქვეშეთა მინაწერთა – იერლაყი; მეფეთაგან მეფესთან მინაწერსა – პატრუცაგი: მეფეთაგან მინიჭების წერილსა – სიგელი; აგარაკთა და სოფელთა დამტკიცების წერილსა – გუჯარი; მეფეთაგან ბრძანება–შეუცვლელს წერილს – ჰროარტაგი; ჴელით–წერილსა ვალისა და მისთანათასა – მუჰარაკი; მცირესა ნაწერსა – ავთრათი, ვიეთნი ბარათს უჴმობენ; სამეფოთა მოსაჴსენებელთა – მატიანე; წარსაგებელთა აღწერილთა – დივანი; გრძლად გარდაბმულთა წერილთა – ტომარი; განსაგებელთა წერილსა – განაჩენი; განყრისა და განშორების წერილს – განსაშორებელი; სამოწმო წერილსა – სვისტატიკოსი, რომელსა თურქნი გუამანსარს უწოდენ; ხოლო წიგნაკი – ცუდთა წიგნთა ვისასმე; ხოლო ჰროარტაგთა და სხვათა უსტართა სახესა გარდანაწერთა პაჭენისნი ეწოდების; ხოლო ენდალმა – წერილსა ბრძანებასა ღ′თისა, გინა მეფეთასა B. წერილნი (წერილი Cq) ეწოდებიან ყოველთა დაწერილთა კალამთა მიერ, რაიც ეავე იყოს, რომელთა განჰყოფენ ბრძენნი და იტყვიან: წერილნი სა′ღთონი, წერილნი წმიდათანი და წერილნი გარესენი: ხოლო სა′ღთო წერილი ეწოდების ძველისა და ახლის სჯულის (შჯულის Cq) წერილთა; ხოლო წმიდათ წერილნი – თარგმანთა მათთა და წმიდათა მღდელ(თ)–მოძღვართა და ღ′თისმეტყველთაგან თქმულთა და ცხო(ვ)რებასა და შესხმას(ა) წმიდათასა და საგალობელთა; ხოლო გარეშე წერილნი – მსოფლიოთა ჰამბავთა (+ და Cab) ლექსთა და ზღაპართა (ზღაპრობათა Cq) რათამე. ხოლო წიგნი ეწოდების ერთსა წიგნსა წერილთაგანსა, ვისიც(ა) ნათქვამი ანუ აღწერილი იყოს; ხოლო უკეთუ სხვასა (+ თანა Cq) მიუწერო რაიც(ა) რამე საქმე, გინა მოკითხვა, მას უსტარი ეწოდების (ეწოდებიან Ca): და მეფესა და მთავართა თანა მინაწერს(ა)– პიტაკი; მეფეთა მიერ შეწყალების(ა) წიგნსა – იერლაყი: (+ მეფეთაგან მეფესთან მინაწერსა – პატრუცი Cb); ხოლო მეფეთა მიერ მამულის დამტკიცების წიგნსა (დამტკიცებისასა Cq) - სიგელი; ეკლესიათა შეწირულობის(ა) სიგელსა – გუჯარი; მეფეთა ბრძანებათა (+ და Cab) შეუცვალებელსა და მოუშლელსა მინაწერთა (მინაწერსა Cq) – ჰროარტაგი; მეფეთა საბოძვრისა წიგნსა ფარმანად(აც) უჴმობენ (სახელ–სდებენ Cb), არამედ სხვათა ენათაგან არს (+ და Cab) მანშურიცა ეგრეთვე (ეგევითარივე Cq) არს; ანდერძისა წიგნსა – დიათიკე და ვიეთნი ანდერძნამაგს უწოდენ; ხოლო ჴელით–წერილთა (ჴელით–წერილსა Cq) მიცემულსა (მიცემულთა Cb) მუჰ(ა)რაკი ეწოდების; მცირესა მინაწერსა (მინაწერთა Cq) - ავთრათი; ვიეთნი ბარათსა სახელ–სდებენ; სამეფოთა მოსაჴსენებელთა სახლთა შინა ყოველთა აღწერილთა – მატიანე; ხოლო წარგებულთა ხარჯთა აღწერილთა – დივანი; და გრძლად გარდაბმულთა ქარტათა აღწერილთა – ტომარი [+ და განსაგებელსა წიგნსა მოჩივართასა – განაჩენი; ხოლო განყრისა და გა(ნ)ყოფისათვის დაწერილსა ჴელით–წერილსა – განსაშორებელი (+ სამოწმო წერილსა – სვისტატიკოსი, რომელსა თურქნი გუამანსარს უწოდენ; ხოლო წიგნაკი – ცუდთა წიგნთა ვისასმე; ჰროარტაგთა და სხვათა უსტართა სახესა გარდანაწერთა პაჭინისნი ეწოდების Cb) Cab] C. განუმარტავია D.