წინასწარმეტყველთა წიგნები

ძველი აღთქმა, გარდა ისტორიული და სიბრძნის წიგნებისა, შეიცავს წინასწარმეტყველთა წიგნებსაც, რომლებიც არსებით წყაროს წარმოადგენს ხსნის ისტორიის შესაცნობად. წინასწარმეტყველთა წიგნებს ჩვეულებრივ დიდ და მცირე - ანუ თორმეტ - წინასწარმეტყველთა წიგნებად ყოფენ. დიდი წინასწარმეტყველნი არიან: ესაია, იერემია, ეზეკიელი, დანიელი, ხოლო მცირე წინასწარმეტყველნი კი: ოსია, იოველი, ამოსი, აბდია, იონა, მიქა, ნაუმი, აბაკუმი, სოფონია, ანგია, ზაქარია, მალაქია. გარდა ამისა, შესაძლებელია წინასწარმეტყველთა წიგნებში გადმოცემული ფაქტების უფრო სარწმუნო ქრონოლოგიური თანმიმდევრობის გაყოლა. ამგვარად, ჩვენი ყურადღების არეალში ქრისტემდე VIII საუკუნიდან V-IV საუკუნემდე დროის პერიოდი ექცევა. ისტორიულად ეს პერიოდი ხასიათდება მოვლენებით, რომლებმაც ღრმა დაღი დაასვეს ცალკეულ წინასწარმეტყველთა პიროვნებასა და მოღვაწეობას. თითეული წინასწარმეტყველის სახასიათო თვისებებს განსაკუთრებით ერთი მოვლენა ააშკარავებს: განდევნა. ამგვარად, წინასწარმეტყველები მნიშვნელოვანი ისტორიულ-ქრონოლოგიური ნიშნით შეიძლება დავყოთ: ერთი მხრივ, განდევნამდელი წინასწარმეტყველები, მეორე მხრივ კი, ისინი, ვინც განდევნა და სამშობლოში დაბრუნება პირადად განიცადა. წინასწარმეტყველთა პირველ ჯგუფს განეკუთვნებიან (VIII საუკუნე — 587 წ. ქრისტემდე): ამოსი, ოსია, ნაუმი, აბაკუმი, პირველი ესაია, მიქა, სოფონია, იერემია. განდევნის ხანის წინასწარმეტყველნი (587 — 538 წწ. ქრისტემდე): ეზეკიელი, მეორე ესაია, დანიელი; განდევნის შემდგომი ხანის წინასწარმეტყველნი (538 — 450 წწ.): ანგია, ზაქარია, მესამე ესაია, აბდია, მალაქია, იოველი, იონა. ამგვარი დაყოფა გვეხმარება ცალკეულ მოღვაწეთა კულტურულ-ისტორიულ-რელიგიური კონტექსტის გასაგებად და მათი უწყების უმთავრესი თემატიკის ჩასაწვდომად.