კანონიკოსი

სასულიერო პირი, რომელიც საკათედრო ტაძრის ან კოლეგიის კაპიტულუმის წევრია. IV-დან VIII საუკუნემდე ქალაქში მცხოვრები სამღვდელოება საკრებულო ანუ კანონიკურ ცხოვრებას ეწეოდა საკათედრო სახლში და იმგვარი წესის მსგავს წესს მისდევდა, როგორიც მონაზონთათვის იყო დადგენილი (წმიდა ევსები ვერჩელიელი, წმიდა ავგუსტინე; კროდეგანგო მაგონცელი). ეს იქცა საკათედრო კაპიტულუმთა დასაბამად. IX საუკუნეში კარლოს დიდმა სამღვდელოების ყველა წარმომადგენელს საკრებულო ცხოვრება დაუწესა, ლუდოვიკო ღმრთისმოსავმა კი ყველა ეკლესიისთვის სავალდებულო გახადა ალმარიო მაგონცელის წესი. აქედან წარმოიშვა საეკლესიო კაპიტულუმები. თუმცა საკრებულო ცხოვრება დიდხანს არ გაგრძელდა, რადგანაც ჯერ ეპისკოპოსებმა, შემდეგ კი სამღვდელო პირებმა საერთო ქონებიდან გამოყვეს საკუთარი წილი, ან, ყოველ შემთხვევაში, მისგან მომდინარე შემოსავალი და დამოუკიდებლად ცხოვრება დაიწყეს. აქედან მომდინარეობს დაყოფა რეგულარულ და სეკულარულ კანონიკოსებად: პირველთა საერთო ცხოვრება აღთქმითაა განსაზღვრული, მეორენი კი აღთქმას არ დებენ.