სავარდე

მარიამისადმი მიძღვნილი ლოცვა, ჩამოყალიბებული 1400 წლის ახლოს. შედგება ათეულებად დაყოფილი 150 გიხაროდენისაგან, რომლებიც ერთმანეთისაგან გამოიყოფა მამაო ჩვენოს და დიდების ლოცვებით (შესაბამისად, ყოველი ათეულის დასაწყისსა და ბოლოში) და „საიდუმლოდ“ წოდებული ქრისტეს ცხოვრების რომელიმე ფაქტის ხსენებით, რომლის შესახებაც გრძელდება მედიტაცია ათეულის წარმოთქმისას. სავარდე სრულდება Salve Regina-ს და ლორეტას ლიტანიათა წარმოთქმით. სავარდის კლასიკური ფორმებია: „სიხარულის საიდუმლოებანი“ (იესოს შობის აღმნიშვნელი), „მწუხარებისა“ (იესოს ვნებათა ამსახველი), „დიდებისა“ (მკვდრეთით აღდგომის, სული წმიდის მოვლინების და ა. შ. ამსახველი), სადაც თითოეული ჯგუფი 5 საიდუმლოს შეიცავს. სავარდე მომლოცველობის, მსახურებისა და პირადი ლოცვის დროს წარმოსათქმელ ყველაზე გავრცელებულ სახალხო ლოცვად იქცა (სავარდის დღესასწაულს 1571 წლიდან აღნიშნავენ).