სკოტიზმი

ფილოსოფიური დოქტრინა, როელიც ფრანცისკელი იოანე დუნს სკოტის (†1308, კიოლნი) ნააზრევიდან იღებს დასაბამს. სქოლასტიკის ხანის ყველაზე თვალსაჩინო მოაზროვნე (ისტორიაში ის doctor subtilis-ის სახელითაა ცნობილი), სკოტი პარიზისა და ოქსფორდის უნივერსიტეტებში ასწავლიდა. დომინიკელი თომა აკვინელისა (†1274) და ყოფნის არისტოტელესეული მეტაფიზიკის (ღმერთი = უზენაესი ყოფნა = უზენაესი სიკეთე) საწინააღმდეგოდ, სკოტმა ხაზი გაუსვა ღმრთის განსაზღვრების შეუძლებლობას (ღმერთი = უზენაესი ნება), რომელიც უფრო სიყვარულის მეშვეობით შეიცნობა. სკოტი, აგრეთვე, ამტკიცებს ნების დამოუკიდებლობას გონების მითითებებთან მიმართებაში; არსების ცნების ერთმნიშვნელოვანებას; ინდივიდუაციის პრინციპის არსებობას ფორმაში და არა მატერიაში.