 |
 | |
ფონა
დაბა (ქც 4: 378,28; 379,10,26).
იხსენიება შემდეგ წერილობით წყაროებში: ვახუშტი ბაგრატიონის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ქც 4: 378,28; 379,10,26), იოანე ბაგრატიონის „ქართლ-კახეთის აღწერა“ (ბაგრატიონი 1986: 44), XVIII ს-ის ისტორიული საბუთები (დოკ. საქ. სოც. ისტ. 1953: 27; ქართ. სამართ. ძეგ. 1985: 264), იოჰან გიულდენშტედტის „მოგზაურობა საქართველოში“ (გიულდენშტედტი 1962: 309).
ვახუშტი ბაგრატიონი ფონას შესახებ გადმოგვცემს: „სურამის დასავლით, ლიხის მთის საშუალსა შინა, არს დაბა ფონა. ამ ფონას გასდის ჩხერიმელის მდინარე“ (ქც 4: 378,27,28).
მდებარეობს ხარაგაულის მუნიც-ში, რიკოთის უღელტეხილის დასავლეთ კალთაზე, ჩხერიმელის მარჯვენა ნაპირზე, დღევანდელ სოფ. ფონას ტერიტორიაზე.
XVIII ს-ში ფონა აბაშიძეების მამული ყოფილა. შემდგომ ქართლის მეფეს დაუმორჩილებია. იოანე ბაგრატიონი სოფ. ფონას აღწერდა ხეფინისხევის სოფლებს შორის, რომლებიც მირიან ბატონიშვილს ეკუთვნოდა (ბაგრატიონი 1986: 44). იოჰან გიულდენშტედტი ლეკებისაგან დარბეულ სოფელ ფონას მოიხსენიებდა მდ. ჩხერიმელის ზედა წელის სოფლებს შორის (გიულდენშტედტი 1962: 309). ამჟამად ორი ფონაა – ზედა ანუ სარეკელა და ქვედა ფონა.
ფონას ტერიტორიაზე დაცულია „ზასტავის“ ნანგრევები, სადაც ძველი გზა გადადიოდა სურამიდან დასავლეთ საქართველოსკენ: სურამი – ფონა – წიფა – ნებოძირი და მდ. ჩხერიმელის ჩაყოლებით შორაპანში ჩადიოდა (ბერძენიშვილი 1964: 2; 1966: 36).
ფონა არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.
ფონას სახელწოდებით ცნობილია სოფელი ლაგოდეხის მუნიც-ში, მდ. კაბალას (ალაზნის მარცხენა შენაკადი) მარჯვენა მხარეს. ლაგოდეხიდან 18 კმ-ის დაშორებით. ლაგოდეხის ფონა არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.
იხსენიება შემდეგ წერილობით წყაროებში: ვახუშტი ბაგრატიონის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ქც 4: 378,28; 379,10,26), იოანე ბაგრატიონის „ქართლ-კახეთის აღწერა“ (ბაგრატიონი 1986: 44), XVIII ს-ის ისტორიული საბუთები (დოკ. საქ. სოც. ისტ. 1953: 27; ქართ. სამართ. ძეგ. 1985: 264), იოჰან გიულდენშტედტის „მოგზაურობა საქართველოში“ (გიულდენშტედტი 1962: 309).
ვახუშტი ბაგრატიონი ფონას შესახებ გადმოგვცემს: „სურამის დასავლით, ლიხის მთის საშუალსა შინა, არს დაბა ფონა. ამ ფონას გასდის ჩხერიმელის მდინარე“ (ქც 4: 378,27,28).
მდებარეობს ხარაგაულის მუნიც-ში, რიკოთის უღელტეხილის დასავლეთ კალთაზე, ჩხერიმელის მარჯვენა ნაპირზე, დღევანდელ სოფ. ფონას ტერიტორიაზე.
XVIII ს-ში ფონა აბაშიძეების მამული ყოფილა. შემდგომ ქართლის მეფეს დაუმორჩილებია. იოანე ბაგრატიონი სოფ. ფონას აღწერდა ხეფინისხევის სოფლებს შორის, რომლებიც მირიან ბატონიშვილს ეკუთვნოდა (ბაგრატიონი 1986: 44). იოჰან გიულდენშტედტი ლეკებისაგან დარბეულ სოფელ ფონას მოიხსენიებდა მდ. ჩხერიმელის ზედა წელის სოფლებს შორის (გიულდენშტედტი 1962: 309). ამჟამად ორი ფონაა – ზედა ანუ სარეკელა და ქვედა ფონა.
ფონას ტერიტორიაზე დაცულია „ზასტავის“ ნანგრევები, სადაც ძველი გზა გადადიოდა სურამიდან დასავლეთ საქართველოსკენ: სურამი – ფონა – წიფა – ნებოძირი და მდ. ჩხერიმელის ჩაყოლებით შორაპანში ჩადიოდა (ბერძენიშვილი 1964: 2; 1966: 36).
ფონა არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.
ფონას სახელწოდებით ცნობილია სოფელი ლაგოდეხის მუნიც-ში, მდ. კაბალას (ალაზნის მარცხენა შენაკადი) მარჯვენა მხარეს. ლაგოდეხიდან 18 კმ-ის დაშორებით. ლაგოდეხის ფონა არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.
- ბიბლიოგრაფია: ბაგრატიონი 1986: 44; ბერძენიშვილი 1964: 2; 1966: 36; გიულდენშტედტი 1962: 309; დოკ. საქ. სოც. ისტ. 1953: 27; საქ. ისტ. რუკა 1923; ქც 4: 378,28; 379,10,26; ქართ. სამართ. ძეგ. 1985: 264.
Source: „ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი“, გ. გამყრელიძე, დ. მინდორაშვილი, ზ. ბრაგვაძე, მ. კვაჭაძე და სხვ. (740გვ.), რედ. და პროექტის ხელმძღვ. გელა გამყრელიძე. საქ. ეროვნ. მუზეუმი, არქეოლ. ცენტრი. – I-ლი გამოცემა. – თბ.: ბაკურ სულაკაურის გამ-ბა, 2013. – 739 გვ.
 to main page | Top 10 • Feedback • Login |  top of page |
| © 2008 David A. Mchedlishvili | XHTML | CSS | Powered by Glossword 1.8.9 |