ხორგი

იხსენიება შემდეგ წერილობით წყაროებში: ვახუშტი ბაგრატიონის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ქც 4: 778,1), XVII-XVIII სს-ის ისტორიული საბუთები (ქრონიკები 1897: 490; ქართ. სამართ. ძეგ. 1970: 612, 646, 669, 670, 732 770, 772; 1977: 684; მასალები საქ. ისტ. გეოგ. 1964: 276), ნიკო დადიანის „ქართველთ ცხოვრება“ (დადიანი 1962: 190), იოჰან გიულდენშტედტის „მოგზაურობა საქართველოში“ (გიულდენშტედტი 1962: 325).

ვახუშტი ბაგრატიონი ხორგის შესახებ გადმოგვცემს: „ფოთის ჩდილოთ კერძ შესდის ზღუას ხორგის წყალი. მოიგო სახელი დაბის ხორგისაგან, ზღვის კიდესა ზედა შენისა, სადაცა არს სასახლე აფხაზთა კათალიკოზისა“ (ქც 4: 777,24, 778,1-3).

მდებარეობს ხობის მუნიც-ში, მდ. ხობის ხეობაში, ზღვის სანაპიროდან 15 კმ-ის დაშორებით, სოფ. პირველი ხორგისა და შუა ხორგის ტერიტორიაზე (ბერაძე 1971: 58).

XVII ს-ში აფხაზეთის კათოლიკოსმა დავით ნემსაძემ ხორგაში წულუკიძისაგან შეიძინა სასახლე და ცხრა კომლი, რომლებიც შესწირა ბიჭვინთის ღვთისმშობილის ტაძარს. მოგვიანებით ეს შეწირულობა სადადიანო გამხდარა. ხორგაში იყო საბაჟო, რომლის შემოსავალი აფხაზეთის კათოლიკოსს ეკუთვნოდა (ქართ. სამართ. ძეგ. 1977: 684; ბერაძე 1970: 43, 47).

ხორგა არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.