ზადენი

ციხე (ქც 1: 29,3),
მთა (ქც 1: 112,14; 208,20; ქც 4: 87,7; 535,18),
კერპი (ქც 1: 85,13; 106,10,17; ქც 4: 16,22; 25,6; 76,25; 78,14; 85,9,12; 535,18).

იხსენიება შემდეგ წერილობით წყაროებში: ვახუშტი ბაგრატიონის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ქც 4: 16,22; 25,6; 76,25; 78,14; 85,9,12; 535,18), ლეონტი მროველის „ცხოვრება მეფეთა“ (ქც 1: 29,2; 39,25), ლეონტი მროველის „ნინოს მიერ ქართლის მოქცევა“ (ქც 1: 85,13; 106,10,17; 112,14), ჯუანშერის „ცხოვრება ვახტანგ გორგასლისა“ (ქც 1: 208,20), „მოქცევაი ქართლისაი“ (ქრონიკები 1892: 14), „ეპისტოლეთა წიგნი“ (ეპისტოლეთა წიგნი 1968: 185), „ცხოვრება შიოსი და ევაგრესი“ (ცხოვრება შიოსი და ევაგრესი 1955: 26,10).

ვახუშტი ბაგრატიონი ზადენის შესახებ გადმოგვცემს: იალნოს „მთის თხემსა ზედა ... აღაშენა ციხე ... მეფემან ფარნაჯომ და აღმართა მუნ კერპი ზადენი, და ამითი ეწოდა მთას მას ზედაზენი“ (ქც 4: 535,18).

მდებარეობს მცხეთის მუნიც-ში, მცხეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთით, არაგვის მარცხენა ნაპირზე, ზედაზნის მთაზე, ახლანდელ სოფ. წიწამურთან (აფაქიძე 1963: 197).

სახელწოდება „ზადენი“ უკავშირდება იბერიის უზენაესი ღვთაების სახელს, რომლის კერპი აღმართა და მისი სახელობის ციხე ააშენა იბერიის ფარნავაზიანთა დინასტიის მეფე ფარნაჯომმა. ღვთაება ზადენის სახელთან არის დაკავშირებული აგრეთვე სოფ. ზადენგორაც, სადაც შეჩერდა ანდრია პირველწოდებული (ქც 1: 39,25). სოფ. ზადენ-გორა მდებარეობდა მესხეთში, დღევანდელი აბასთუმნის (ძველი ქალაქი ოძრხე) მახლობლად (ჭილაშვილი 1968: 33).

ზედაზადენი – ზედაზენი არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.