ლომსიათი

ციხე (ქც 4: 132,8).

იხსენიება შემდეგ წერილობით წყაროებში: ვახუშტი ბაგრატიონის „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ქც 4: 132,8; 658,1; 663,21,23; 668,17, სქ. 1; 772,10), „მატიანე ქართლისა“ (ქც 1: 261,10), ნიკო დადიანის „ქართველთ ცხოვრება“ (დადიანი 1962: 144,31).

ლოკალიზდება ქ. ახალციხის ტერიტორიაზე. მდებარეობს მდ. ოძრხის წყლის სამხრეთით (ჯავახიშვილი 1965: 57).

წყაროებში მოიხსენიება „ლომსიანთას“ სახელითაც (ქც 1: 261,10). ლომსიათის ციხე IX ს-ში აუშენებია გუარამ მამფალს (ქც 1: 261,10). ციხის აღება უცდია მის შვილს ნასრს, რომლისთვისაც ჯარი ბაგრატ III-ს (975-1014) მიუცია, მაგრამ დამარცხებულა (ჯავახიშვილი 1965: 102; ბერძენიშვილი 1966: 97). მკვლევართა ვარაუდით, „ლომსიათი“ ქალაქ ახალციხის ადრინდელი სახელია. XI-XII სს-ში „ლომსიათი“ „ახალციხემ“ შეცვალა (აფრასიძე 1974: 182; მესხია 1983: 90).