- წმიდათა მიერ განტკეცილისა გზისა მავალნი (თტე., მიქ., გელ., 7.20, K 1, 410v); ხოლო ძედ მისსა [ღვთისა] სცნობდ წმიდათა, რომელნი მოსწყჳდნეს მოსისხლეთა (თტე., II სჯ. 42, გელ., A 1108, 143r); – ἅγιος – ერთსა აღვიარებ წმიდისა სამებისა ღმრთეებასა (მიქ., მრწ., ეფთ., 5, Jer. 151, 83v) // (მაქს., მრწ., ეფთ., 5, Q 34, 33v)// (თტე., მრწ., თეოფ., 5, Jer. 23, 340r); წმიდისა სამებისა გუამთა შინა გუამოვნება არს დაუსაბამოჲ იგი სახე თითოეულისა უჟამოდ ქონებულისა გუამოვნებისაჲ (დამასკ., დიალ., ეფრ. 53,6); „ფუცა უფალმან წმიდათა მისთამი“, სჳმმახოს ესრეთ დადვა, ვითარმედ „სიწმიდისა თჳსისამი“ (თტე., ამოს., გელ., 4.3, S 417, 106r); არამედ პატიოსნითა სისხლითა, ვითარცა ტარიგისა წმიდისა და უბიწოჲსა იესუ ქრისტესითა (ლეონ., ეპ., არს., 5, S 1463, 219r); თაყუანის-ვსცემ სარწმუნოებით და პატივით ხატსა წმიდისა ღმრთისმშობელისასა (მიქ., მრწ., ეფთ., 16, Jer. 151, 86v); ესრეთ წმიდაჲცა ქალწული ცოლად იოსებისსა იცნობებოდა (თტე., II სჯ. 24, გელ., A 1108, 124r); წმიდათა მათ უზეშთაესთა არსებათა დასსა ანგელოზცა უწოდენ ღმრთის მეტყუელნი (არეოპ., ზეც., ეფრ., 5); რამეთუ წმიდათა მათ საყდართა და თუალ-მრავალთა და ფრთე-მრავალთა დასსა, ქერობინ და სერაფიმ წოდებულთა ენისა მიერ ებრაელთაჲსა (არეოპ., ზეც., ეფრ., 6.2); რამეთუ წმიდათა მათცა მთავრობათა ეზიარების და წმიდათა ანგელოზთაცა (არეოპ., ზეც., ეფრ., 9.2); თაყუანის-ვსცემ და პატივით ამბორსუყოფ წმიდათა ნაწილებსა, რამეთუ აქუს მათ ღმრთისა მიერ მადლი განმწმედელი სარწმუნოებით მიმავალთაჲ მათდა (მიქ., მრწ., ეფთ., 17, Jer. 151, 86v) // (მაქს., მრწ., ეფთ., 17, Q 34, 36r); შევიწყნარებ და მრწმანან წმიდანი ექუსნი კრებანი (მიქ., მრწ., ეფთ., 19, Jer. 151, 87r); ხოლო ჩუენ გუჱყავნ წმიდათა წინაჲსწარმეტყუელთა და მოციქულთა ლოცვათა მიერ (თტე., ამოს., გელ., 9.15, S417, 115v); დასამტკიცებელად მართლისა სარწმუნოებისა და სახარებისა ქადაგებისათჳს შეკრბეს წმიდანი კრებანი (მიქ., მრწ., ეფთ., 20, Jer. 151, 87v); წმიდისა საბანელისა მიერ ეშმაკისა მძლავრებისაგან თავისუფალ ქმნილნი (თტე., მიქ., გელ., 7.20, K 1, 410r); – ὅσιος – წმიდათა ღმრთის-მეტყუელთა აღმყვანებლობითი იგი სიბრძნე (არეოპ., ზეც., ეფრ., 2.3) ჩუენისა მისებრ წმიდისა მღდელთ-მთავრობით მოცემულისა შჯულის-დებისა შენცა სიწმიდით ისმენდ (არეოპ., ზეც., ეფრ., 2.5) გარნა ღმრთის გამოცხადებანი ოდენ იქმნნეს წმიდათა მიმართ (არეოპ., ზეც., ეფრ., 4.3); უკუეთუ ვინმე თქუას, ვითარმედ არა სიმართლისაჲ არს შეუწევნელად დატევებაჲ კაცთა წმიდათაჲ ბილწთა მიერ კაცთა ძჳრ-ხილულთა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 8.8); წმიდად უწესს მზრდელსა თმისასა, ვითარცა ღმრთისადა შემწირველსა მისსა (თტე., რიცხ. 11, გელ., A 1108, 43v); – ἱερός ὁ – ამას შინა უკუე არს დაძინებაჲ წმიდათაჲ შუებასა და შეუძრველსა სასოებასა (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 7.I.1); დასატევნელითა მით და ხედვითა და ზიარებითა და მსგავსებითა თავისა თჳსისა მიმართ მიუწოდს წმიდათა გონებათა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 1.2); რომელიმე მათგანი ჭეშმარიტებისა სიტყჳთა ვთარგმნეთ და განვმარტეთ და წმიდანი და შეუმრღუეველნი გონებანი საჩინოსა მას სიტყუათა ხედვასა მოვიყვანენით (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 2.7); ერთი იგი ესე არს, რაჲთა ზეშთა გონებისა და არსებისა იგი ღმერთ-მთავრობისა საიდუმლოჲ გამოუძიებელად ვიპყრათ კრძალულების მსგავსებითა მითვე წმიდათა გონებათაჲთა და გამოუთქუმელობასა მისსა ყოვლად ბრძნითა დუმილითა პატივ-ვსცეთ (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 1.3) ესრეთ სასმენელთა წმიდათა შინა დავდვათ თარგმანებაჲ წმიდათა ღმრთის სახელთაჲ (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 1.8); სამეუფოჲსა მოვიჴსენე ჴმისაჲ, რომელი წმიდათა შინა აღუტევა სახარებათა (თტე., წინასწ., მიქეა, მიზეზი, გელ., A 1108, 290v); იტყჳან შედგომითა წმიდათა წერილთა სიტყუებისათა მათ მიერ თქუმულისა მის ერთობისაცა და განყოფილებისა თჳთებათა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 2.4); რომელი ამას იტყჳს ღმრთივ გონიერებით წმიდათა მათ წიგნთა შინა მისთა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 2.11); ხოლო სიტყუად იგალობების ღმერთი წმიდათა სიტყუათა მიერ არა ხოლო ამისთჳს, რამეთუ ყოველთა სიტყჳსა და გონებისა და სიბრძნის მომცემელ არს (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 7.4); და რაოდენ წმიდათა წერილთა ღმრთის-მეტყუელებაჲ მოგჳთხრობს (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 1.2); ესე წმიდათა სახარებათაცა შინა აჩუჱნა მაცხოვარმან (თტე., მსჯ. 21, გელ., A 1108, 191v) // (თტე., რიცხ. 35, გელ., A 1108, 67r); უფალმან თარგ-მნა ესე წმიდათა სახარებათა შინა (თტე., II სჯ. 5, გელ., A 1108, 102v); თაყუანის-ვსცემ... წმიდათა წიგნთა მისთჳს, რომელმან-იგი ცხორებად ჩუენდა ჴელითქმნულთა შინა დამკჳდრებაჲ ჯერ-იჩინა და თჳსნი იგი წმიდანი სიტყუანი ნივთიერთა შინა დაწერად კაცთმოყუარებით სათნო-იყო (მიქ., მრწ., ეფთ., 15, Jer. 151, 86v); ... თაყუანის-ვსცემ... ყოველთა სამღდელოთა ჭურჭელთა (τὰ ἱερά τε σκεύη), წმიდასა სახარებასა (τοὺς σεπτοὺς βίβλους) და წმიდასა ბარძიმსა, და რაჲცა შეეხების დიდებულთა მათ საიდუმლოთა, და წმიდათა ეკლესიათა (τοὺς τε σεπτοὺς καὶ θείους ναὺς καὶ τόπους) მის ძლით, რომელმან ჯერ-იჩინა ჩუენთჳს ჴელითქმნულთა ტაძართა შინა დამკჳდრებაჲ (მაქს., მრწ., ეფთ., 15, Q 34, 36r); პატივს ვსცემ ... წმიდათა ტაძართა, წმიდათა და პატიოსანთა ღმრთივ სულიერთა წიგნთა (თტე., მრწ., თეოფ., 15, Jer. 23, 341v); სახილველ არს წმიდაჲცა ღმრთისა ეკლესიაჲ სამეუფოსა სახელსა ზედა განთქუმულად (თტე., მიქ., გელ., 5.4, K 1, 402v); ხოლო ჩუენთა აჰჴოცს წმიდასა შინა და საღმრთოსა საბანელსა (თტე., მიქ., გელ., 7.20, K 1, 410r); არა ყოველნივე წმიდა არიან, არცა ყოველთა არს მეცნიერებაჲ (არეოპ., ზეც., ეფრ., 2.2); – καθαρός – არამედ შინაგან და საცნაურად გამოუბრწყინვებს მათ წმიდასა ბრწყინვალებასა და უნივთოსა საღმრთოსა განზრახვასა (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 1.4); და მიიღოს მღდელმან წყალი წმიდაჲ ცხოველი ჭურჭლითა კეცისაჲთა (თტე., რიცხ. 10, გელ., A 1108, 42v); ხოლო წმიდათა პირმშოთაჲ სისხლისა ვიდრემე დათხევაჲ ბრძანა ხარისხსა თანა საკურთხეველისასა (თტე., რიცხ. 34, გელ., A 1108, 63v); ვითარცა წმიდისა და უცთომელისა ყოველთა მეცნიერებისა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 7.4); – θεῖος – უფლებათა და წმიდათა საყდართაჲ, გინა თუ მათ თანამოდასეთა მათ არსებათაჲ (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 1.2); აწ უკუე მღდელთ-მთავარმან სრულყოს რაჲ წმიდაჲ ლოცვაჲ წმიდასა საკურთხეველსა ზედა (არეოპ., საეკლ., ეფრ., 3.II); და თჳსნი იგი წმიდანი სიტყუანი ნივთიერთა შინა დაწერად კაცთმოყუარებით სათნო-იყო (მიქ., მრწ., ეფთ., 15, Jer. 151, 86v); მოძრავობაჲ ითქუმის წმიდათა მათ გონებათაჲ მომრგულებითად (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 4.8); პატივს ვსცემ სამღდელოთა ჭურჭელთა, პატიოსანთა ადგილთა წმიდათა ტაძართა (τοὺς τε σεπτοὺς καὶ θείους ναὺς καὶ τόπους), წმიდათა (ἱεράς) და პატიოსანთა ღმრთივ სულიერთა წიგნთა (თტე., მრწ., თეოფ., 16, Jer. 23, 341v); ამას თანა უსამართლოებდითცა მოძღურისა მიმართ და მეგობრისა და ჩუენისა შემდგომად წმიდისა პავლესსა თჳსთა სიტყუათა მიერ განმამტკიცებელისა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 3.2); არცა ხედვის მოყუარენი წმიდათა მათ ქანდაკებთა სახეებსა შინა, ვითარცა ჭეშმარიტებასა შინა, ეგრეთ დაშთებოდინ (არეოპ., ზეც., ეფრ., 2.5) – σώφρων ὁ, ἡ – მიიღო წმიდისა მიერ აღსასრული მზაკუვარებით განზრახულმან მან არაწმიდისამან (ნოს., ნეოკეს. ცხ., ეფრ., S 384, 341r) და არასადა ვთქუა, ვითარმედ მართლისაებრ არს უსამართლოჲცა და წმიდისაებრ არაწმიდაჲცა (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 4.19) – σεπτός – თაყუანის-ვსცემ ხატსა ყოვლადწმიდისა (ἁγίας) ღმრთისმშობელისასა და ყოველთა წმიდათასა (σεπτάς) სიყუარულისათჳს მხოლოჲსა ღმრთისა (მაქს., მრწ., ეფთ., 16, Q 34, 36r); [თაყუანის-ვსცემ] ვესავ, პატივ-ვსცემ და თაყუანის-ვსცემ ხატსა ყოვლადწმიდისა ღმრთისმშობელისასა და ყოველთავე წმიდათა და ნებისმყოფელთა ღმრთისათა ხატსა (თტე., მრწ., თეოფ., 16, Jer. 23, 341v); წმიდათა სიტყუებსა გარე-შეუქცეველად შედგომითა საუკუნეობაჲ მრავალ-გზის ჟამიერთაცა ამათთჳს ითქუმის (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 10.3) – ὅσιος – რომელთა-იგი შენ იტყჳ წმიდად, უკუეთუ ნივთიერისა ამისდა ქუეყანიერისადა შემშჭუალულ არიან უეჭუელად საღმრთოჲსა ტრფიალებისაგან განვრდომილ არიან (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 8.8); – καθαρός – რომელთაგან წმიდად იხილვების უხილავი იგი (ნოს., პასუხ. ექუს., გ. ათ., IV, 19); ვინაჲთგან ყოველნი წმიდა არიან მეუფისა ქრისტესნი (თტე., რიცხ. 35, გელ., A 1108, 66v); არავინ არსო, – იტყჳს, – წმიდა ბიწისაგან, არცა დაღათუ ერთ დღე იყოს ცხორებაჲ მისი (თტე., რიცხ. 9, გელ., A 1108, 41r); წმიდად უკუე შეირიცხებოდედ იგინი არათუ ესრეთ, ვითარცა არაწმიდათა ბიწთა და მწინკულევანებათაგან ოდენ თავისუფალნი (არეოპ., ზეც., ეფრ., 7.2)
Source: ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი = Old georgian-greek documented dictionary of philosophical-theological terminology: (მასალები) / [ქართველოლ., ჰუმანიტ. და სოც. მეცნ. ფონდი რუსთაველის ფონდი; პროექტის ავტ. და სამეცნ. ხელმძღვ. დამანა მელიქიშვილი; პ/მგ რედ. ანა ხარანაული, ბერძნ. ტექსტის რედ.: ლევან გიგინეიშვილი, ვიქტორია ჯუღელი]. - I-ლი გამოც.. - თბ.: ბაკურ სულაკაურის გამ-ბა, 2010. - 29სმ.
to main page 
top of page