სიტყჳს-გება-ჲ

1. Gk. διάλεξις ἡ
    

   ხოლო სახენი სიტყჳსგებისანი არიან ორ: ერთი ვიდრემე წერილთა სიტყუებისაგან, რომელი ეგე უძლიერესცა არს და უჭეშმარიტესცა, რამეთუ სიტყუათა წერილთასა ნუუკუე და მიმძლავრებდენცა, ვინაჲცა გიხილოს რა, ვითარმედ წამებასა შემოიღებ წინააღსადგომელსა, მეყსეულად იგი სხუასა შემოიღებს წამებასა მწვალებელიცა და ჰურიაჲ ამისთვის უფროისცა საქმითითა გამომაჩინებელობითა აღიჭურვოდედ შემძლებელი წინაააღმდგომთა მიმართ, ხოლო სახმარ არს ჟამთა აღწერისაცა წიგნთა მეცნიერებაჲ და თუ რომელთა ჟამთა იგი იყო მამაი და ოდეს იგი რომელიმე და იგი აღმოეცენა წვალებაჲ... (ანასტ. სინ., არს., I, 19);

2. Gk. ἀπολογία ἡ
   კამათი, დისპუტი
    

   სიტყჳსგებაჲ, რომელ იქმნა შორის წმიდისა მაქსიმესა და პიროსის კონსტანტინეპოლელ პატრიაქისა მწვალებლისა (მქს., პიროს., ეფთ., 2,1); – სიტყვიერი პაექრობა, სჯა-ბაასი, საპასუხო, გასამართლებელი, თავდასაცავად წარმოთქმული სიტყვა – ვითარსა მოელით მიცემად სიტყჳსგებასა, ესრეთ სიმწარით მიზეზიანმყოფელნი უმიზეზოჲსანი? (მქს., პიროს., გელ., 39,36); ჩუენ მათისავე ნათლისა და კანონისა ჴუმევითა მიუდრეკელად მართლ მივყვებოდით სიტყჳსგებასა მისსა და ვიტყოდით ესრეთ, ვითარმედ... (არეოპ., საღმრ., ეფრ., 2.2); რაჲთა უკუეთუ წყალობათათჳს ღმრთისათა სიტყჳსგებაჲ საქმისაჲ მაგის დასცხრეს (ლეონ., ეპ., არს., 6, S 1463, 219r); რაჲთა ცხადისა მაგალითისა მიერ გამოკუეთილად გაჩუენნე თქუენ გუამისაგან ქრისტესისა, მომეცით მე, მკითხველსა, ჭეშმარიტი სიტყჳსგებაჲ (სტით., სომხ. წვალ., არს., III,5); ჰგონებდა, ვითარმედ მიიზიდოს იგი სიტყჳსგებაჲ (თეოფ. ბულ., მარკ., ჭიმჭ., S 404, 143 II); ამის სიტყჳსგებისა მიმართ უღონო იქმნნეს ყოველნი განმმარტებელნი (ამონ., ტარიჭ., 57,13); – ἀπόκρισις ἡ – ხოლო რაჲთა ცხადისა მაგალითისა მიერ გამოკუეთილად გაჩუენნე თქუენ გუამისაგან ქრისტესისა, მომეცით მე, მკითხველსა, ჭეშმარიტი სიტყჳსგებაჲ (სტით., სომხ. წვალ., არს., II,21); გამოკითხვითი იგი მრავალთა სიტყუათა-ძლით განაძღიან და ვრცელნი სიტყჳსგებანი საჴმარ ექმნიან (დამასკ., დიალ., ეფრ. 51,10); – ἀπόκρισις ἡ – შორის ჰურიათა და მოაბელთაჲსა მეგობრობითთა რათმე სიტყჳსგებათა მოქმედი ვერ მიემთხჳა (თტე., II სჯ. 1, გელ., A 1108, 93v);

3. Gk. δημηγορέω
   საჯარო სიტყვა, ქადაგება
    

   პავლე საყდართა წინაშე რაჲ სიტყუაუგებდა (დამასკ., დიალ., ეფრ. 29,1); – ὁμιλία ἡ – სიტყჳსგებითა ყოველთა მიმართ ჯეროვნად და მსგავსად ჟამისა (ნაზ., ჰომ. 2,44, ტბელ.); – λόγος ὁ – განვაგრძო სიტყჳსგებაჲ ესე ჩემი (ნაზ., ჰომ. 2,67, ტბელ.);

4. Gk. λογικός
   ლოგიკ. ლოგიკური მსჯელობა
    

   ოთხნი არიან ღონენი სიტყჳსგებისანი, ესე იგი არს, სიტყჳერებისანი: პირველად – განყოფითი.., მეორედ – განსაზღვრებითი.., მესამე არს აღჴსნითი.., ხოლო მეოთხე არს გამოჩინებითი (დამასკ., დიალ., ეფრ. 52,11-12);

   სიტყჳსმომჴდელი – სიტყვის მომთხოვნი – λογοπραγῶν ὁ – საზუერესა ზედა ჯდა ლევი, ვითარ ჰგავს, მიმჴდელი ვისიმე ანუ სიტყჳსმომჴდელი (თეოფ. ბულ., მარკ., ჭიმჭ., S 404,18II)

   Source: ძველქართულ-ძველბერძნული ფილოსოფიურ-თეოლოგიური ტერმინოლოგიის დოკუმენტირებული ლექსიკონი = Old georgian-greek documented dictionary of philosophical-theological terminology: (მასალები) / [ქართველოლ., ჰუმანიტ. და სოც. მეცნ. ფონდი რუსთაველის ფონდი; პროექტის ავტ. და სამეცნ. ხელმძღვ. დამანა მელიქიშვილი; პ/მგ რედ. ანა ხარანაული, ბერძნ. ტექსტის რედ.: ლევან გიგინეიშვილი, ვიქტორია ჯუღელი]. - I-ლი გამოც.. - თბ.: ბაკურ სულაკაურის გამ-ბა, 2010. - 29სმ.