დო

1. მაერთებელი (მაჯგუფებელი) კავშირი ფრაზის ორი ერთგვარი წევრისა ან ორი წინადადებისა. ქართული და'ს ფონეტიკურ-სემანტიკური ეკვივალენტი.
    

   ოსური დო კოჩი

   ქალი და კაცი

   დიდა დო სქუა

   დედა და შვილი

   ჭიჭე დო დიდი

   პატარა და დიდი.

   ვადობჭვა დო ვადობხაშ

   არ დამწვა და არ მომხარშო. ქხს, 1, გვ. 73

   მა ხვალე ვორექ დო სი ქუმუურქო?

   მე მარტო ვარ და შენ მოხვალ.

   See also: დუ -, ოდო, ჯო
2. მაერთებელი კავშირი კომპოზიტებში: ა) ფუძეგაორკეცებულ ზმნიზედებში:. ვიშო დო ვიშო — იქით და იქით, თუდო დო თუდო ქვევით და ქვევით, გალე დო გალე გარეთ და გარეთ; ბ) რთულ რაოდენობით რიცხვით სახელებში: ვითოჟირი (ღ ვით-დო-ჟირი) თორმეტი; ვითოხუთი (ღ ვით-დო-ხუთი) თხუთმეტი; ვითაამშვი (ღ ვით-დო-ამშვი) თექვსმეტი... ეჩდოართი ოცდაერთი, ეჩდოვითი ოცდაათი, სუმენეჩიდოვითაანთხი (ღ *სუმ- ონ-ეჩი-დო-ვით-დო-ოთხი) სამოცდათოთხმეტი.
3. მაერთებელი კავშირი ორი სიტყვისა, სემანტიკურად თუ-ს ბადალი.
    

   ქოიჩქუ-და, მინი მააჩქუ: ოსური დო კოჩი

   თუ იცი, ვინ გამოაგზავნა: ქალი თუ კაცი? წყარი გოკონ დო ღვინი? — წყალი გინდა თუ ღვინო?

   ღორონთი აკეთენსო კოსუ დო ეშმაკი

   ღმერთი აკეთებს კაცს თუ ეშმაკი? ი. ყიფშ., გვ. 6

   ნამუ კაჭაში ათოჸოთამა უჯგუ: დინახალენი დო გალენი? --

   რომელი სარმის გამოდება სჯობია: შინაგანი თუ გარეგანი?

   ოკოდუ დო ვაკოდუნი, პატონიშო ღეჯი იშენ ოკო მორდუკონი

   უნდოდა თუ არ უნდოდა, ბატონისთვის ღორი მაინც უნდა გაეზარდა

4. (შდრ. მუ ღირჷნია-და, სქანი ქონებავა — უწუუ: მ. ხუბ., გვ. 279 — რა ღირსო-და, შენი ქონებაო — უთხრა).
   ნაწილაკი, წარმოშობით მაერთებელი კავშირი: ა) დაერთვის ზმნას და ქართულად შეიძლება გადმოიცეს და ან თუ ნაწილაკებით:
    

   მუშა გომოფჩანქია-დო, სქანი ქონებაშა ქიმერჩანქია — უწუ

   რამდენად გავყიდიო-და, შენს ქონებაზე (კი) მოგცემო — უთხრა მ. ხუბ., გვ. 279

   ქოთომს ქოსილი ვამააძირე, მუს გეუჩხირკუავა დ

   ქათამს დაგვილი თვალის დასანახად არ უნდა, რა გავჩხრიკოვო და. : ხალხ. სიბრ., 1, გვ. 143

   გური მიფაცქალალანდუ, უარია ვამიწუას — მაქი-დო — გული მიცემდა,

   უარი არ მითხრას — მეთქი-და.

   ითამ უწიინქიო-დო?

   ვითამ ეტყვი თუ?;ბ) აწარმოებს ადგილის ზმნიზედებს: შხვადო (ღ შხვა-დო) სხვაგან. თუდო (ღ თუ-დო) ქვედა, ჟიდო (ღ ჟი-დო) ზევით, ზედა (შდრ. ჟიდონი ზედა).

5. ლაზ. დო-//დუ-//დვ-: დოღურუ მოკვდა (ეტიმოლ., გვ. 93-94).
   მარტივი ზმნისწინი: ჩვეულებრივ აღნიშნავს მიმართულებას ზევიდან ქვევით (საპირისპიროა ე-). ქართული და-ს ფონეტიკურ-სემანტიკური შესატყვისია: დო-ტება დატოვება 2. უსრული სახის ფორმას აქცევს სრული სახისად: 3. აწმყოს ფორმას ანიჭებს მყოფადის მნიშვნელობას: 4. ზოგჯერ ზმნას უცვლის მნიშვნელობას: დო-ხვადუ დახვდა (შდრ. შე-ხვადუ შეხვდა, მო-ხვადუ მოხვდა); დეეთხუუ დაშორდა, დაითხოვა (შდრ. გეეთხუუ გათხოვდა). შდრ.
    

   დიდაქ მუშენ დოგიტუუ

   დედამ რად გშობა (დაგტოვა)? : ქხს, 1, გვ. 71

   დო-ბაზაფა დაბერტყება, დო-ნთხაფა დაცემა: დონთხაფა დო დობაზაფა ართიენია

   დაცემა და დაბერტყება ერთი არისო. : ხალხ. სიბრ., 1, გვ. 39

   დო-ჸვილუა დაკვლა: დოჸვილენი, ზისხირი ვაურსი

   რომ დაკლა, სისხლი არ გამოუვაო.: ხალხ. სიბრ., 1, გვ. 39

   ჭვე დო-თასუ ჭვავი დათესა

   წერილი დო-ჭარუ წერილი დაწერა (შდრ. ჭარუ წერა). (შდრ. ჭვე თასუ ჭვავი თესა);

   ბაღანას და-ასქილიდუანს ბავშვს მოარჩენს (შდრ. ოსქილიდუანს არჩენს),

   ორტვინს დო-ბარუნს ბოსტანს დაბარავს (შდრ. ბარუნს ბარავს).

   See also: დი-, დუ -
   Source: მეგრულ-ქართული ლექსიკონი = Megrelian-Georgian dictionary : [3 ტომად] / ოთარ ქაჯაია ; [სარედ. საბჭო: თ. გამყრელიძე (მთ. რედ.) [და სხვ.]]. - თბილისი : ნეკერი, 2001. - 29 სმ..