გულისხმობს რაიმე მიზნის მიღწევისათვის ნებაყოფლობით გაერთიანებას. სასამართლო პრაქტიკაში მნიშვნელობა ენიჭება სწორედ ამ ორ მახასიათებელ ნიშანს: გაერთიანების ნებაყოფლობით ხასიათსა და საერთო მიზნის მიღწევას, თუმცა, უმეტეს საქმეებში, რომელიც ეხება გაერთიანების თავისუფლების ნეგატიურ ასპექტს, გაერთიანების ნებაყოფლობით ხასიათს განსაკუთრებით დიდი მნიშვნელობა ენიჭება. სახელმწიფოს უპირველესი ვალდებულება, მე-11 მუხლის მიხედვით, არის იმ ინდივიდის საქმიანობაში ჩარევისაგან თავის შეკავება, რომელსაც სურს გაერთიანების შექმნა, ისევე როგორც უკვე შექმნილი გაერთიანების საქმიანობაში ჩარევისაგან თავის შეკავება. თუმცა, სახელმწიფოს ვალდებულება არ შემოიფარგლება მხოლოდ ქმედების განხორციელებისგან თავის შეკავებით, არამედ გულისხმობს მისი მხრიდან კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმას ამ უფლების რეალიზაციისათვის.
Source: ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო და თქვენი ფუნდამენტური უფლებები = The European Court of Human Rights and Your Fundamental Rights : [ბროშურა / ორგანიზაცია "კონსტიტუციის 42-ე მუხლი" ; შემდგ.: თამარ გაბისონია, მაკა გიოშვილი ეკატერინე დარსანია სხვ. ; რედ.: მანანა კობახიძე, ვლადიმერ მკერვალიშვილი] - თბ., 2005