სპირიტუალისტური არამატერიალიზმი

ფილოსოფოს ჯორჯ ბერკლის ( 1685– 1753) დოქტრინაა, რომელიც „esse est percipi“ თეზისის ძალით გამორიცხავს საგანთა „აბსოლუტურ“ არსებობას, ანუ გონებისგან დამოუკიდებელ მატერიალურ რეალობათა არსებობის შესაძლებლობას. ბერკლისთვის ყოველივე, რაც არსებობს, იდეაა, ანუ სული. „იდეათა, ანუ შემეცნების ობიექტთა ამ უსასრულო მრავალფეროვნების გარდა, არსებობს რაღაც, რაც შეიგრძნობს, ანუ შეიცნობს ამ იდეებს და მათ მიმართ სხვადასხვა მოქმედებას ასრულებს, როგორიცაა, მაგალითად, სურვილი, წარმოდგენა, გახსენება, და ა.შ. ამ არსებას, რომელიც შეიგრძნობს და მოქმედებს, ჩვენ „გონებას“, „სულს“, „სამშვინველს“, „მე“-ს ვუწოდებთ