ინდუიზმი

ჩვენამდე მოღწეულთა შორის ძველი აღმოსავლეთის უძველესი (ძ.წ. III ათასწლეულში აღმოცენებული) რელიგიაა, საიდანაც წარმოდგება ქვეყნის სახელწოდება ინდოეთი. ინდუიზმი ინდოეთის ნახევარკუნძულზე ჩამოყალიბდა. იგი ირანულ-სირიული და ინდოეთის ადგილობრივი კულტების შერწყმის შედეგად შეიქმნა. აბორიგენების ძველი რელიგია, რომელიც თანამედროვე მეცნიერებაში ვედების სახელითაა ცნობილი, პოლითეისტური იყო, მაგრამ ძვ.წ. II-I ათასწლეულების მიჯნაზე მონოთეიზმში გადაიზარდა, თუმცა მრავალღმერთიანობის ნიშნები შეინარჩუნა. წმ. წიგნები - ვედების ციკლი (იქმნებოდა ძვ. წ. 1800 წლიდან) და ეპიკური თხზულებანი (ძვ. წ. 700 წლიდან).
ინდუსთა წმინდა წიგნებია: 1) ვედები, რომელიც რამდენიმე წიგნს მოიცავს: ბრაჰმანა (ახსნა), არანიაკა (ტყის წიგნი), უპანიშადები (კომენტარები) და სუტრა (სიტყვასიტყვით: ძაფი, სამართი, თარგი), 2) მათ გვერდით დგას მაჰაბჰარატა (დიდი ბჰარატა) და რამაიანა, - ვრცელი პოემები, რომელთა მნიშვნელობა ინდოელთა სულიერი კულტურისათვის განუზომელია. ამას ცხადყოფს ინდოეთის რესპუბლიკის სახელი ჰინდი ენაზე - ბჰარატა. ვედების უძველესი შრე ძვ. წ. XIX საუკუნით თარიღდება, პოემებისა (ეპოპეებისა) - VIII-VII საუკუნეებით.
„მაჰაბჰარატა“ გვამცნობს ისტორიულ, ძვ. წ. XI-X საუკუნეების, ამბავს - ძალაუფლებისათვის ბრძოლას ბჰარატთა გვარის ორ შტოს - პანდავებსა და კაურავებს, ე. ი. პანდუსა და კურუს შთამომავლებს შორის. ეს იყო სასტიკი ომი, რასაც აურაცხელი მსხვერპლი მოჰყვა. სისხლმა დააფიქრა საზოგადოება და გააღვივა მშვიდობისა და სათნოების იმპულსი; შერიგების, პატიების, შეწყალების, საღმრთო ვალის (დჰარმის) შეგნება. ამ წიგნში გამორჩეული ადგილი „ბჰაგავატგიტას“ უჭირავს, რომელშიც მეეტლისა და სარდლის - კრიშნასა და არჯუნას - დიალოგია წარმოდგენილია. კრიშნა ღმერთია, მოვლენილი დედამიწაზე პანდავების ნათესავად, მეგობრად და სამხედრო მრჩევლად, მათი გამარჯვების საწინდრად. მას ამკობს ეპითეტები: ბრძენი დამრიგებელი, მეომარი, ბოროტ სულთა დამმარცხებელი, ღვთაებრივი მწყემსი. ლეგენდები მის სიყვარულზე მწყემსი გოგონებისადმი უძველესი დროიდან შესულია ინდურ ლიტერატურასა და ხელოვნებაში.