ნათესავი

(+ 1, 17 მათე ZAa) (+ ^[სამ სახედ განიყოფება: პირველი უკვე არს ისრაელისაგან ისრაელნი მამობით; მეორე პალესტინისანი პალესტინელად ქვეყნობითთ. მესამეც მესამე სახეთაგან სამად განიყოფების: პირველად მათესავი ნათესაონი, ესე იგი არს, რომელსა არა ყვანდეს მამა და ძისა მშობელი იყოს, ვითარც ადამ, მეორე მამაცა ყვანდეს და ძისა მშობელიც იყოს, ვითარცა ზეით ითქმის ნათესვადცადა სახედცა. მესამედ მამა ყვანდეს და ძე არა, ვითარცა აბელ. ეს ეს სახე არს სახოვან და არა ნათესავი. აჱ განიყო პირველი არ არს სახე, არ(ა)მედ ნათესავი. ამისთვის არა უვის მამა, ხოლო მეორე სახეც არი და ნათესავიცა, რამეთუ უვის მამაც და ძეცა, ხოლო მესამე არ არს ნათესავი, არამედ სახე, რამეთუ უვის მამა და არა ძე^] Aa) ნათესავი სამ სახედ ითქმის: ერთისა უკვე სახისაებრ (სახისა Z) მშობელ(ობ)ისაგან, ვითარ–იგი ისრაელისაგანნი ისრაიტელად იწოდებიან, ხოლო მეორისა სახისაებრ მამულისაგან, ვითარიგი: იერუსალიმისანი იერუსალიმელად (+ ითქმიან BCD) და პალესტინისანი – პალესტინელად, ხოლო მესამისა სახისაებრ ნათესავად ითქმის (ითქმიან ZAB) განწვალებული სახეთა მიმართ, რომლისათვის არს სიტყვაჲ (+ ՖილოსოՖოსთაჲ ZAa; ფილასოფოსთაჲ AbBC) და რომლისა განმ(ა)საზღვრებელნი იტყვიან: ნათესავი არს უმრავლესთა და სახითა განყოფილ(თ)ად რაჲრსობით შესმენილი; ხოლო სახესაცა ორნი შესწავებანი ჰქონან, რამეთუ ითქმის სახედ ნაკვეთიცა და შესახედავი, ვითარ–იგი: სახე ანდრია(ნ)ტისაჲ (+ და ABCD) კვალად ითქმის სახედ დაწესებული ნათესავისა ქვეშე, ესე იგი არს განყოფილი ნათესავისაგან და ამისთვის არს სიტყვაჲ ՖილოსოՖოსთა(ჲ) (ფილასოფოსთაჲ AbBC), ხოლო ვინაჲთგან ნათესავისათვის რა(ჲ) ვიტყოდეთ, მოვიჴსენე(ბ)თ სახისა(ჲ)ცა მეტყველთა, ვითარმედ ნათესავი არს განწვალებული სახეთა მიმართ და კვალად სახისათვის (სახეთათვის ZAB) რაჲ წარმოვიტყოდეთ, ნათესავისაჲ მოვიჴსენეთ მეტყველთა, ვითარმედ: სახე არს ნათესავისაგან განყოფილი. საჴმარ არს ცნობად, ვითარმედ ვითარ–იგი მამის(ა)თვის მყოფელნი სიტყვისანი საჭიროდ მოვიჴსენებთ ძესაცა, ვინა(ჲ)თგან (ვინადგან CqD) იგი არს მამა(ჲ), რომელსა ესვა(ს) ძე და ძისათვის რაჲ ვჰყოფდეთ (ვიტყოდეთ Z) სიტყვასა, უეჭველად მოვიჴსენებთ მამასაცა, ვინაჲთგან იგი არს ძე. რომელსაც ესვას მამაჲ ; ეგრეთვე სახედ აქაცა შეუძლებელ არს ნათესავისათვის თქმაჲ თვინიერ სახისა ანუ სახისათვის თვინიერ ნათესავისა, რამეთუ ნათესავი სახეთა მიმართ განიყოფ(ვ)ის უეჭველად და რომელსა არა აქვნდენ (აქვნდეს ZABCaqD) მისგან განყოფილნი სახენი, არა არს ნათესავი და სახენი ნათესავისაგან განიყოფ(ვ)იან და რომელთა არა აქვნდეს ნათესავი, არა არიან სახენი და ვითარცა პირველი კაცი, რომელ არს ადამ, ვითარცა არ(ა) მქონებელი მამისაჲ, არა ითქმის ძედ(ა), ხოლო სახელ–იდების მამად, რამეთუ ესხნეს ძენი. ხოლო სეით (+ მამად ითქმის და BCb) ძედ(ა)ც(ა) (+ ითქმის ZACD) მშობელისა მისისად. რამეთუ მამად აქვნდა ადამ და მამად იწოდების მისგან შობილისა, რამეთუ შვა ძე, ხოლო აბელ ძედ უკვე ითქმის, რამეთუ აქვნდა მამაჲ და მამად არა ითქმის, რამეთუ არა ესვა ძე. ესრეთვე:სცნობდ ნათესავისათვისცა და სახისა. პირველი ნათესავი, რომელი არა განიყოფ(ვ)ის (განეყოფვის Cq) ნათესავისაგან (+ და ZA) არცა აქვს უპირველესი მის(ს)ა ნათესავი, ნათესავი ხოლო არს და არა სახე და ეწოდების ნათესაო(ვ)ანი ნათესავი, რომლისათვის გან(ა)საზღვრებდენ რაჲ, იტყვიან, ვითარმედ: ნათესავოანი (ნათესაოვანი ZABCaqD) ნათესავი არს, რომელი ნათესავი ხოლო იყოს და არა იყოს სახეცა არქონებისათვის უზემოეს თვისისა ნათესავისა, ხოლო მისგან გა(ნ)ყოფილთა სახეთა უკეთუ აქვნდნენ (აქვნდეს ZABCaqD) ქვეშე კერძო მათსა სხვანი სახენი, მათგან განყოფილნი სახენიცა არიან უპირატესთა (უპირველესთა B) მათთანი, ესე იგი არს უზემოესთანი, რომელთაგან გამოეკვეთნეს (+ და ZACD) ნათესავნი (ნათესავი ZA) მათგანთანი, ესე იგი არს უქვემოესთანი და იწოდებიან ნათესავადცა და სახედ ურთიერთასად, ხოლო უკანა(ჲ)სკნელ(ნ)ი (+ და ZACD) უქვემოესნი სახეთანი, რომელთა არა აქვნდენ (+ უქვემოეს ZABCabD) მათსა (+ სხვანი ZABCabD) სახენი, არ(ა) ითქმიან ნათესავად, არამედ სახედ არქონებისათვის ქვეშე კერძო მათსა, ვითარცა ვთქუ სხვათა სახეთა მათგან გა(ნ)ყოფილთაჲსა, რომლისათვისცა ითქმის სახე, რომელი არა იყოს ნათესავ სახო(ვ)ანად სახედ, ვითარცა ნათესავი, რომელი არა იყოს სახე, სახელ–ედების ნათესავოანად (ნათესაოვანად ZABCaqD) ნათესავად. სათანადო არს ცნობად, ვითარმედ საჭირო¹ არს, რათა სახენი (+ სახელსა BCbqD) ნათესავისა მათისასა (+ და BCbqD) განსაზღვრებასა მიითვალვიდენ, ვიდრე ნათესავოანად (ნათესაოვანად ZABCqD) ნათესავა(დ)მდე, რამეთუ სახეთა ვერ ძალ–უც ურთიერთას მითვალვაჲ განსაზღვრებისაჲ. პირველი უკვე და ნათესავოანი (ნათესაოვანი AaBCq) ნათესავი არს არსებაჲ, რამეთუ დაღა(ცა)თუ გამოეკვეთებიან მყოფობისაგან (მყოფისაგან CqD) არსებაჲ და შემთხვევითი, არამედ არა არს ნათესავ მათდა მყოფობაჲ , ვინაჲთგან სახელსა ვიდრემე მყოფობისასა მიითვალვენ, ხოლო განსაზღვრებასა არა მიითვალვენ, რამეთუ მყოფსა ესრეთ გან(ა)საზღვრებენ. მყოფი უკვე არს ანუ თვითგვამო(ვ)ანი საქმე და არა მოქენე სხვისაჲ შემტკიცებისა მიმართ, ანუ ვერ შემძლებელი თავით თვისით ყოფად, არამედ სხვისა შორის მქონებელი ყოფისაჲ . ხოლო არსებაჲ საქმე არს თვით თავით თვისით მყოფი და არა მოქენე სხვისა(ჲ) შემტკიცებისა მიმართ, ხოლო (და BCbqD) შემთხვევითი ვიდრემე საქმე ვერ შემძლებელი თავით თვისით ყოფისაჲ, არამედ სხვისა შორის მქონებელი ყოფასა (ყოფისა B). აჰა არცა არსებამან მიითვალა ყო(ვ)ელი საზღვარი მყოფისაჲ, (+ და B) არცა შემთხვევითმან, არამედ არსებამან კერძოჲ და შემთხვევითმან სხვა(ჲ) იგი კერძოჲ. ხოლო სახეთა სახელსაცა და ყო(ვ)ელსა საზღვარსა ნათესავისასა სრულებით (ჰ)ნებავს მითვალვაჲ, ვინაჲცა არსებაჲ არა არს სახე, ვითარცა არა მქონებელი ზემო კერძო მისსა ნათესავისაჲ, არამედ თვით იგი არს პირველი (+ და ZACD) ნათესავოანი (ნათესაოვანი ZAaBCqD) ნათესავი. ხოლო ესე უკვე არსებაჲ განიკვეთების სხეულეანად და უსხეულოდ. ვინაჲცა სხეულეანი (სხეულიანი B) და უსხეულოჲ სახენი არიან არსებისანი; კვალად სხეულეანი (სხეულიანი AbBCq) განიკვეთების სულიერად და უსულოდ. აჰა კვალად სხეულეანი (სხეულიანი AbB), რომელი სახე იყო არსებისაჲ . ნათესავი არს სულიერისა და უსულოსაჲ. კვალად სულიერი განიყოფ(ვ)ის მგრძნობელ(ობით)ად და უგრძნობელად; მგრძნობელობითად ვიდრემე ცხოველად სიცოცხლისა(დ)და გრძნობის(ა) მქონებელად, ხოლო უგრძნობელად ნერგად, რამეთუ არა აქვს გრძნობაჲ, გარნა სულიერად ითქმის (ითქმიან B) ნერგი, ვინა(ჲ)თგან აქვს მოზარდ(ე)ობითი (+ და აღორძინებითი BCbqD) ძალი. კვალად ცხო(ვ)ელი განიკვეთების სიტყვიერად და უსიტყველად; სიტყვიერი – მოკვდავად და უკვდავად, მოკვდავი – კაცად სიტყვიერად და პირუტყვად: ცხენად, ძაღლად და ეგევითარად, რომელნი არღარა განიკვეთებიან სხვათა სახეთა მიმართ, არამედ განუკვეთელთა მიმართ, რომელ არიან გვამნი. ხოლო განიყოფების (განიყოფვის Cq) კაცი პეტრეს მიმართ, პავლეს, იო(ვ)ანეს და სხვათა თ(ვ)ითოეულთა კაცთა, რომელნი არა არიან სახენი, რამეთუ სახენი, ვითარცა ვიტყოდეთ, არა მიითვალვენ ურთიერთას განსაზღვრებათა (+ უსხეულოჲსასა D; + ვითარ–იგი სხეულეანი არა მიითვალავს განსაზღვრებასა უსხეულოჲსასა ZABC) და კაცი არა მიითვალავს განსაზღვრებასა ცხენისასა. ხოლო პეტრე და პავლე და იოანე ერთსა საზღვარსა მიითვალვენ კაცისასა; ეგრეთვე (+ და AaCbqD) სხვანიცა კაცნი, ვინაჲცა არა არიან ესენი სახენი კაცისანი, არამედ განუკვეთელნი, ესე იგი არს გვამნი. კვალად განიკვეთებოდის რაჲ სახე, გარდასცემს უქვემოესთა თვისთა სახელსაცა და განსაზღვრებასა, ხოლო პეტრე განკვეთილი (განიკვეთების Cq) სულად და ჴორცად, არცა სულსა გარდასცემს სახელსა და განსაზღვრებასა მისსა, არცა ჴორცთა. მერმეცა ყოველი გა(ნ)ყოფილებაჲ ნათესავისაგან სახეთა მიმართ ქმნილი, ვიდრე ორთა ანუ სამთამდე, ხოლო იშვით ოთხთამდეცა გამოჩნდების, რამეთუ შეუძლებელ არს განყოფაჲ ნათესავისაჲ ხუთთა სახეთა მიმართ და უმეტეს, ხოლო კაც(ნ)ი ყოველთავე თითოეულთა კაცთა (+ მიმართ ZABC) განიყოფ(ვ)ის, რომელნი მიუწდომელ არიან რიცხვით(ა), რომლისათვისცა ვიეთნიმე არცა განყოფასა იტყვიან თქმად სახისა განუკვეთელთა მიმართ, არამედ აღრიცხვასა. ხოლო ვინაჲცა ცხად არს, ვითარმედ არა არიან პეტრე და პავლე და იო(ვ)ანე სახე, არამედ განუკვეთელ, რომელ არს გვამი. არცა კაცი ნათესავ არს პეტრეს(ა)სა და სხვათა გვამთა, არამედ სახე, რომ(ე)ლისათვის(ცა) სახო(ვ)ანი სახე არს კაცი, რამეთუ სახე არს უზენაესისაჲ და სახე უქვემოესთაჲ (უქვემოესთანი ZAB), ეგრეთვე ცხენიცა, (+ და ABD) ძაღლი(ცა) და ეგევითარნი მხოლოდ სახენი ოდენ არიან, და არა ნათესავნი, რომლისათვის(ცა) სახო(ვ)ან(ნ)ი არიან, ხოლო საშუალ ნათესავოანისა (ნათესაოვანისა ZABCq) ნათესავისა და სახო(ვ)ანთა (სახუანთა Cb) სახეთა(ჲ)სა ნათესავ(ნ)ი არიან და სახენი ურთიერთას(ი), სახენი უზემოესთანი, ხოლო ნათესავნი უქვემოესთანი, და ესე(ნი) არიან არსებითნი და ბუნებითნი განყოფილებანი და ვითარებანი, რომელნი ითქმიან განმყოფელობითად (+ და შემამტკიცებელობითად ZABCb), ვითარცა გა(ნ)მყოფელობითნი ვიდრემე უზემო(ე)სთანი და შემამტკიცებ(ე)ლობითნი უქვემოესთანი, რამეთუ სხეულეანი (სხეულიანი AbB) და უსხეულოჲ განჰყოფენ არსებასა, ეგრეთვე სულიერი და უსულო(ჲ) განჰყოფენ სხეულეანსა (სხეულიანსა AbCq, სხეულსა B), ეგრე(თ)ვე მგრძნობელობითი და უგრძნობელი განჰყოფენ სულიერსა; ესენი უკვე შეამტკიცებენ ცხოველსა, რამეთუ მივიღებ (მოვიღებ Cq) არსებასა სულიერსა მგრძნობელობითსა და შევიქმ ცხო(ვ)ელსა, რამეთუ ცხო(ვ)ელი არს არსებაჲ სულიერი მგრძნობელობითი. კვალად მივიღებ არსებასა უსულოსა (+ და ZABCq) უგრძნობელსა და შევიქმ ქვასა; მივიღებ (მოვიღებ Cq) კვალად არსებასა სულიერსა (+ და ZAB) უგრძნობელსა და შევიქ(მ) ნერგსა. კვალად სიტყვიერი და უსიტყველი განჰყოფენ ცხო(ვ)ელსა, მოკვდავი და უკვდავი განჰყოფენ სიტყვიერსა; მივიღებ (მოვიღებ D) უკვე ცხო(ვ)ელსა, რომელი ნათესავი არს და სიტყვიერსა და მოკვდავსა და შევამტკიცებ კაცსა, რამეთუ კაცი არს ცხო(ვ)ელი სიტყვიერი მოკვდავი. (+ და ZABCb) მივიღებ ცხო(ვ)ელსა და უსიტყველსა და მოკვდავსა და შევამტკიცებ ცხენსა, ნუუკვე ძაღლსა და ეგევითართა. ხოლო გა(ნ)ყოფილებად ითქმიან არსებითად და ბუნებითად, რამეთუ ესენი ჰყოფენ გა(ნ)ყოფასა სახისასა სხვისა სახისაგან და ბუნებისა და არსებისა(სა) სხვისა არსებისა და ბუნებისაგან ZABCD².

ნათესავი სამ სახედ ითქმის: ერთისა უკვე სახისაებრ მშობელისაგან, ვითარ–იგი ისრაილისაგანნი ისრაიტელად იწოდებიან, ხოლო მეორისა სახისაებრ მამულისაგან, ვითარ–იგი იერუსალიმისანი იერუსალემელად ითქმიან, ხოლო მესამისა სახისაებრ ნათესავად ითქმის განწვალებული სახეთა მიმართ, რომლისათვის არს სიტყვა ფილასოფოსთა, რომლისა განმსაზღვრებელნი იტყვიან, ნათესავი უმრავლესთად სახითა განყოფილთად, რაარსობით შესმენილი. ხოლო სახესაცა ორნი შესწავებანი ჰქონან, რამეთუ ითქმიან სახედ ნაკვეთიცა და შესახედავიცა. შეუძლებელ არს ნათესავისათვის თქმად თვინიერ სახისა, ანუ სახისათვის თვინიერ ნათესავისა; რამეთუ ნათესავი სახეთა მიერ განიყოფვის უეჭველად, რომელსა არა აქვნდენ მისგან განყოფილნი სახენი, არა არს ნათესავი; და სახენი ნათესავთაგან განიყოფვიან და რომელთა არა აქვნდეს ნათესავი, არა არიან სახენი. დედას აკლდა, ამისთვის ვერ გავასრულე, კათიღორიას მეორეს თავში უსრულესად განიხილე E.